Suy niệm Tin Mừng tuần XXI TN/B - Lm. Phêrô Phạm Ngọc Lê

Thứ năm - 22/08/2024 07:25 378

Chúa Nhật XXI TN/B
Thật không dễ dàng để tin vào thế giới của chúng ta ngày nay.
Sự thật được Thiên Chúa mặc khải cho chúng ta trong Chúa Giêsu Kitô, cho những người nam nữ của thời đại chúng ta, thường dường như là một "bài diễn văn không thể kiểm soát được", mà không một học giả đương thời nào của chúng ta có thể được yêu cầu tin. Đây là trường hợp, chẳng hạn, với giáo lý về Sự Hiện Diện Thực Sự của Mình và Máu Chúa trong Bí Tích Thánh Thể. Nó dường như là một thách thức đối với lẽ thường, lý trí, khoa học. Chúng ta nói: "Nhìn thấy là tin", chính xác những gì Thánh Tôma đã nói: "Nếu tôi không thấy... và tôi không đặt tay, tôi sẽ không tin". Chúa Giêsu nhắc nhở chúng ta rằng thân thể mà Ngài nói đến là thân thể Ngài đã sống lại và lên trời, được giải thoát, trong sự phục sinh, khỏi những giới hạn của không gian và thời gian, được tràn đầy và biến đổi bởi Chúa Thánh Thần. Thân thể này không kém gì thân thể bằng xương bằng thịt của Ngài, trên thực tế còn hơn thế. Thể xác phục sinh này có thể được chạm đến và nắm bắt lấy một cách cá biệt bởi từng người nam và người nữ thuộc mọi thời đại và nơi chốn, bởi vì Thánh Linh mở rộng, một cách mạnh mẽ, từ đầu này sang đầu kia.
Trong Chúa Giêsu Kitô và qua Chúa Giêsu Kitô, tin có nghĩa là nhìn thấy và chạm vào: một cách nhìn sâu sắc hơn, chân thật hơn và chắc chắn hơn đôi mắt; Một cách chạm sâu hơn và một cách nắm bắt chặt hơn người ta có thể làm với bàn tay. Tin tưởng có nghĩa là nhìn thấy thực tế vượt ra ngoài hữu hình; Nó có nghĩa là chạm vào lẽ thật vĩnh cửu.
Trong đức tin này và nhờ đức tin này, chúng ta có thể nói với Phêrô: "Lạy Chúa, chúng con sẽ đi với ai? Chúa có những lời ban sự sống đời đời."
Chúng ta muốn phục vụ và yêu thương ai?
Bài đọc thứ nhất đưa chúng ta trở lại một thời kỳ rất đặc biệt trong lịch sử dân Israel: dân tộc, sau cuộc hành trình trong sa mạc, đã đến được sông Jordan được mong đợi từ lâu; cuối cùng họ đã vào Đất Hứa và làm mới lại cam kết đi theo Chúa trong sự tự do. Giô-suê, người kế vị Môisê, triệu tập mười hai chi tộc Israen tại Si-chem và sau khi nhắc nhớ mọi điều Đức Chúa đã làm cho họ, mời họ lựa chọn phụng thờ Đức Chúa của họ hay các vị thần dân ngoại. Tác giả thánh viết rằng « Giôsuê đã nói với toàn thể dân chúng: “Nếu việc phục vụ Chúa trong mắt các bạn là xấu xa, thì hôm nay hãy chọn cho mình những Vị [Thần] để phục vụ […] Về phần tôi và nhà tôi, chúng tôi sẽ phục vụ Chúa ... bởi vì Người là Thiên Chúa của chúng ta ."
Trong Tin Mừng, Chúa Giêsu hỏi các tông đồ một câu hỏi tương tự như câu hỏi của ông Giôsuê hỏi dân chúng: “ Các ông cũng muốn ra đi sao?” ». Thực ra, trước lời loan báo của Chúa Giêsu, một câu trả lời là cần thiết: và câu trả lời đúng đắn là đức tin để hoán cải đức tin của mình. Đây là lý do tại sao một số người lui bước trước lời tuyên bố của Chúa. Nhưng Thánh Phêrô, thánh sử lưu ý, tái khẳng định sự gắn bó của ông với Chúa Giêsu, “ Đấng Thánh của Thiên Chúa ”, bằng lời tuyên xưng đức tin đẹp đẽ nhất: “ Lạy Chúa, chúng con sẽ đi theo ai? Thầy có những lời ban sự sống đời đời .”
Đôi khi ngôn ngữ của Tin Mừng thật khắc nghiệt vì những lời yêu cầu của Chúa Giêsu đầy đòi hỏi. Tin không có nghĩa là hiểu biết, mà là hy sinh mạng sống mình, mạo hiểm vì Chúa. Chỉ mình Ngài mới có lời ban sự sống đời đời.
Cả chúng ta ngày nay nữa, những người tham dự vào cộng đoàn Thánh Thể này, cũng phải đối mặt với sự lựa chọn tương tự. Chúa Giêsu yêu cầu chúng ta trả lời: chúng ta muốn ở với ai. Sau mỗi bài đọc, chúng tôi tuyên xưng đức tin vào “Lời Chúa”, vào “Lời Chúa”. Từ này khiến chúng ta luôn phải đối mặt với việc xem ta có cần tuân thủ Lời Chúa hay không.
Trong quá khứ, người ta được dẫn dắt trở thành tín hữu kitô theo truyền thống và phong tục, nhưng bây giờ điều này không còn đúng nữa. Cũng như trong tình yêu, người trẻ không còn chấp nhận việc cha mẹ chọn người mà họ sẽ kết hôn, vì vậy, trong vấn đề tôn giáo, chúng ta không còn có thể bằng lòng với những lựa chọn của người khác dành cho mình mà không coi đó là của riêng mình. Tất cả điều này là tốt và tiến bộ, nhưng nó cũng tạo ra trách nhiệm. Nó có nghĩa là bạn phải lựa chọn, quyết định nên theo ai. Và vì vậy, hôm nay chúng ta cũng hãy tự hỏi mình muốn phục vụ những vị thần nào: " các vị thần bên kia sông, các vị thần của người Amorites ", tức là phục vụ quyền lực, tiền bạc hoặc các vị thần khác; hay Thiên Chúa thật, Đấng đã mặc lấy thân xác con người, nhập thể, qua tác động của Chúa Thánh Thần, trong cung lòng Đức Trinh Nữ Maria cho loài người chúng ta và để cứu rỗi chúng ta?
Thiên Chúa yêu cầu chúng ta tiếp đón Ngài trong Lời của Ngài, tin tưởng vào Ngài ngay cả khi mọi thứ không rõ ràng, ngay cả khi những sự thật khiến chúng ta choáng váng và choáng ngợp. Tuy nhiên, Chúa Giêsu nói: “ Trong anh em có một số người không tin ”. Ngài đưa ra một nhận xét đáng buồn về những người đã được Ngài chọn và đã ở bên Ngài ngay từ đầu. Bạn có thể ở với Chúa Giêsu nhưng không phải là môn đệ của Ngài. Biết bao người xưng mình là Kitô hữu nhưng lại không phải là Kitô hữu!
Vâng, chúng ta hãy cầu xin Chúa tha thứ cho những sự không chung thủy, do dự, từ chối của chúng ta; chúng ta hãy xin Người gia tăng đức tin của chúng ta và hoàn toàn gắn bó với Người, không phải làm theo ý chúng ta mà làm theo ý Người mỗi ngày.
Lời Chúa hôm nay cũng minh họa, qua phần cuối của thư gửi tín hữu Êphêsô, những lựa chọn này có thể và nên được thể hiện như thế nào trong cuộc sống hàng ngày. Thực ra, bức thư kết thúc bằng việc đề cập đến một số lãnh vực của đời sống, trong đó lãnh vực hôn nhân được trình bày hôm nay.
Thực ra, việc gắn bó với Chúa Kitô mang lại sự thay đổi về não trạng và hành vi cả trong các mối quan hệ trong gia đình, giữa vợ chồng và với con cái. Trong mọi gia đình, nhiều mâu thuẫn, hiểu lầm nảy sinh từ ý muốn chiếm ưu thế hơn người khác. Mọi người đều cho rằng mình đúng. Thánh Phaolô viết: “ Hãy vâng phục nhau ”. Câu nói này của Thánh Phaolô có nghĩa là không ai được thống trị người khác, nhưng có sự chấp nhận, tôn trọng, hiểu biết, đối thoại và giúp đỡ lẫn nhau giữa tất cả các thành viên trong gia đình.
Kết thúc bằng một câu chuyện ngắn.
Một giáo viên ở trường nói về gia đình và cho rằng người ta sẽ hạnh phúc khi sống trong một gia đình có cha mẹ nghiêm khắc. Sau đó, ông thực hiện một cuộc khảo sát giữa các học sinh nhỏ của mình bằng cách hỏi một trong số chúng: «Ai trông coi ngôi nhà của bạn? Bố hay mẹ bạn?". Trước câu hỏi này, cậu học trò nhỏ trả lời: “Không ai quản lý chúng em cả, vì chúng em yêu nhau!”.
Và vì thế, chúng ta hãy luôn sống yêu thương nhau và luôn yêu mến, phục vụ Chúa vì chỉ có Ngài mới có lời ban sự sống đời đời! Amen.

Thứ Hai tuần XXI Tn
Khốn cho…xuất phát từ sự bất trung
Những lời ‘khốn cho các ngươi’ mà hôm nay Đức Giêsu thốt lên chống những luật sĩ và biệt phái thời đó, đi ngược lại với những mối phúc mà Ngài đã đề cao như lý do và đường dẫn đến niềm vui chung cuộc. Họ là những người lầm lạc và làm biến chất những người khác mà họ lẽ ra phải chỉ dạy những nẻo đường của Thiên Chúa. Mỗi một sơ suất tự bản chất là đáng trách, nhưng lại có tính chất nghiêm trọng khi điều sơ suất ấy do người trong tư cách là người hướng dẫn và là thầy dạy kẻ khác. Còn nặng nề hơn nữa khi những sai lạc ấy xảy ra để cổ xúy cho việc giả hình. Với con đường nham hiểm này họ làm tất cả để dụ dỗ những người nhập đạo để rồi với gương xấu họ đưa những người này đến sự hư mất. Đức Giêsu gọi họ là những ‘mồ mả tô vôi’, là những kẻ mù. Những lời khốn cho các ngươi ngày nay vang lên trong thế giới hiện nay như lời đe dọa, bất cứ nơi nào còn trú ẩn sự giả hình, giả tạo và mù quáng. Và nhằm đến những ai dụ dỗ bằng lừa dối và dẫn đưa đến điều xấu. Chắc chắn có liên quan đến những vị mục tử giả hiệu áp đặt những gánh nặng không thể mang nổi trên vai người khác bằng những đạo đức giả của họ trong khi họ tự miễn chước khỏi mọi quy luật luân lý. Những lời của Đức Kitô ta cần phải hiểu có tính tuyên án rõ ràng mọi chủ nghĩa hình thức bên ngoài, làm giảm thiểu tôn giáo tính vì những hình thức bề ngoài nhằm sự đồng thuận của con người chứ không nhằm sự phụng thờ đích thực Thiên Chúa. Đức Giêsu tái khẳng định vai trò đích thực của những vị mục tử, những nhà hướng dẫn: họ phải chỉ con đường dẫn đến Nước Trời bằng lời nói và gương sống của họ; họ phải chỉ con đường ơn cứu độ vĩnh cửu; họ cần phải tái khẳng định tính trung thực trong đời sống và liên kết chân thành và tự do với Thiên Chúa.
Thứ Ba tuần XXI Tn
Thánh Mônica
Mônica sinh năm 331 tại Tagaste (hiện là Song-Ahras, Algeria), chết tại Ostia, Roma năm 387. Với lời cầu nguyện tin tưởng và nước mắt, bà vui mừng thấy người con trai Augustinô trở lại. Trong sách ‘Tự thuật’ Augustinô phác họa chân dung của người mẹ công giáo sống cầu nguyện và luôn quan tâm đến những nhu cầu của những người bé nhỏ, nghèo khổ. Cuộc đối thoại giữa hai mẹ con cho thấy chiều sâu tinh thần của bà, tất cả hướng về quê trời.
+++
Cuộc sống của người tông đồ
Sứ vụ tông đồ của thánh Phaolô không đi theo con đường yên lành, vắng bóng những trở ngại. Nhưng ngược lại, vị Tông đồ phải tiếp tục đối mặt với những tình cảnh khó khăn, bách hại, đầy bi kịch. Ngài nhắc lại và chúng ta biết qua bài đọc hôm nay khi Ngài viết cho dân Thêxalonica: ‘Như anh em biết, chúng tôi đã đau khổ và bị làm nhục tại Philíphê; nhưng vì tin tưởng vào Thiên Chúa mà chúng tôi đã mạnh dạn rao giảng Tin mừng của Thiên Chúa cho anh em, qua những cuộc chiến đấu gay go’. Tại Philíphê, thánh Luca đã thuật lại trong sách Công vụ là Phaolô và các bạn đồng hành của ông đã bị bắt, đánh đập, giam tù và cuối cùng được giải cứu nhờ sự can thiệp quan phòng: một cuộc động đất, ngay giữa ban đêm khi mà Phaolô và Sila đang hát thánh ca, tạ ơn Thiên Chúa ngay trong chính lúc đau khổ.
Người đang bị đau khổ và lăng nhục thường nhụt chí, không còn can đảm tiếp tục hoạt động công khai của mình. Thánh Phaolô thì ngược lại: ‘Chúng tôi đã can đảm rao giảng tin mừng của Thiên Chúa’. Ngài đã không ngừng rao giảng; ngay khi đến Thessalônica, Ngài đã bắt đầu loan báo tin mừng. Tuy nhiên Phaolô cũng viết: ‘Vì tin tưởng vào Thiên Chúa mà chúng tôi mạnh dạn rao giảng tin mừng của Thiên Chúa cho anh em’. Ngài nhận biết rằng thái độ có được đó là một ân huệ Chúa ban. Ngài ý thức sự hèn kém của mình nên luôn sẵn sàng lãnh nhận sức mạnh từ Thiên Chúa. Trong đoạn văn hôm nay, chúng ta nhận thấy lời khẳng định của Phaolô: ‘Thiên Chúa đã thử luyện chúng tôi và giao phó tin mừng cho chúng tôi’. Thiên Chúa thử luyện trước khi giao một sứ vụ. Vì thế, Phaolô dấn thân phục vụ, không bao giờ dùng lời lẽ xu nịnh, không viện cớ để che đậy lòng tham và không bao giờ tìm cách để được người phàm tôn vinh. Toàn thể cuộc sống của Ngài nhằm minh chứng tình yêu của Đức Kitô.
+++
Có lẽ chúng ta thấy vui trong lòng khi nghĩ Đức Giêsu chế nhạo thái độ vụ hình thức của các biệt phái và nhất là, thái độ tự cho mình ‘tốt đẹp’, ổn thỏa trước mặt Thiên Chúa bằng những cử chỉ hoàn toàn bề ngoài.
Nhưng chúng ta cũng đừng quên câu chìa khóa của đoạn văn này: ‘Những điều này vẫn cứ phải làm, mà các điều kia thì không được bỏ’. Tranh cãi là một người cố vấn xấu và quá độ trong vụ hình thức không nên làm cho ta quên sự cần thiết của nghi lễ. Sự giả hình thật là xấu nhưng còn xấu hơn nữa là chẳng cố gắng làm gì, cả cử chỉ bề ngoài, cả tâm hồn bên trong để đến gần lề luật của Thiên Chúa.
Có nguy cơ khi lên án sự quá độ thái độ vụ hình thức, ta quên luôn cả việc thực hành nghi lễ.
Chúng ta cần có sự đạo đức nội tâm, tính ngoan ngùy và vâng phục, cũng như cách diễn tả bên ngoài qua cử chỉ và nghi lễ. Thiên Chúa yêu thương toàn thể con người, xác và hồn của ta. Đức Giêsu đòi hỏi chúng ta đừng bao giờ làm điều này mà bỏ điều kia.
Thứ Tư tuần XXI Tn
Thánh Augustinô
Augustinô sinh vào năm 354 tại Tagaste, hiện là Song-Ahras, Algeria và chết 28.08.430 tại Ippona, hiện là Annata. Biến cố quyết định trong cuộc đời của ông là cuộc gặp gỡ với Giám Mục Ambrôsiô, người rửa tội cho ông. Từ những nghiên cứu và dạy dỗ nơi trường học, với một lòng say mê tìm kiếm sự thật, ông chuyển sang việc theo Đức Kitô hoàn toàn, điểm hội tụ của tạo thành và của lịch sử. Nơi Ngài, người ta gặp khuôn mặt của một nhà chiêm niệm, một nhà thần học, một vị mục tử hướng dẫn các linh hồn, một nhà dạy giáo lý, một nhà giảng thuyết, một vị bảo vệ đức tin và khuyến khích đời sống cộng đoàn. Là tác giả của bộ luật dòng, có ảnh hưởng trên các bộ luật tiếp sau đó bên Tây Phương. Các tác phẩm của Ngài chứng tỏ một sự khôn ngoan xuất chúng và nổi bật giữa các Giáo Phụ và Tiến Sĩ Giáo Hội Latinh.
+++
Lời Chúa tác động
Phụng vụ lời Chúa trong tuần này cho ta thấy sự đối nghịch giữa tinh thần biệt phái (tin mừng) và tinh thần của người tông đồ (thư thứ nhất gởi Thessalônica). Đức Giêsu tố cáo cung cách của người biệt phái; Phaolô nhắc cho các tín hữu Thessalônica cung cách sống của Ngài, trong tư cách tông đồ của Đức Kitô.
Đừng nghĩ rằng Đức Giêsu chỉ nói cho người luật sĩ, biệt phái do thái. Những lời nghiêm trách đó cũng nhằm đến chúng ta để xây dựng chúng ta nữa. Chúng ta thường bị cám dỗ để tìm sự thỏa mãn chính mình, tìm sự trọng vọng; chúng ta thường sống cách hời hợt ngay trong những việc đạo đức chúng ta làm cho Thiên Chúa, tự hài lòng với những hình thức bên ngoài mà không đi sâu vào bên trong. Khi Đức Giêsu trách mắng các luật sĩ và biệt phái chỉ biết quan tâm đến cái bề ngoài mà không lo tìm sự thánh thiện bên trong, chúng ta hãy xem đó như lời Chúa muốn dạy bảo chúng ta, nếu không, chúng ta cũng sẽ dễ dàng rơi vào lỗi lầm của họ.
Thánh Phaolô cho chúng ta thấy Ngài đã cư xử một cách thánh thiện và công minh, không chê trách được. Có Thiên Chúa chứng giám. Ngài còn cho thấy Ngài đã cư xử như một người cha với các tín hữu và (trong câu trước đó) như người mẹ dịu dàng ấp ủ con thơ. Tình mẫu tử thì dâng hiến, hy sinh; tình phụ tử thì mong ước cho con trở thành người trưởng thành với phẩm chất xứng đáng. ‘Chúng tôi khuyên nhủ, khích lệ, van nài anh em sống xứng đáng với Thiên Chúa’. Điều mà Phaolô mong ước là các tín hữu của Ngài sống xứng đáng với Thiên Chúa, Đấng kêu gọi họ vào Nước của Người và chia sẻ vinh quang với Người. Ý thức về ơn gọi kitô ấy, Phaolô đã không ngại nỗ lực để dẫn đưa họ vào con đường đó: sống xứng đáng với Thiên Chúa.
Các tín hữu Thessalônica đã đón nhận lời Chúa. Phaolô không nghĩ rằng chính các nỗ lực của ngài biến đổi các tín hữu, nhưng bằng cách truyền đạt lời Chúa, họ được năng lực lời Chúa tác động, thực hiện những việc diệu kỳ.
Thứ Năm tuần XXI Tn
Thánh Gioan Tẩy Giả bị trảm quyết
Thánh Gioan ghi dấu ấn sứ vụ tiền hô của Ngài bằng cái chết chứng tá. Hêrôđô Antipa, giam ngài vào ngục Macheronte, và sau đó ra lệnh chặt đầu (Mc 6,17-29). Ông là bạn hữu của chàng rể, vui mừng vì được nghe tiếng nói của chàng, và tự xóa mình trước mặt Đức Kitô, mặt trời công chính: ‘Đó là niềm vui của thầy, niềm vui ấy bây giờ đã trọn vẹn. Ngài phải nổi bật lên, còn thầy phải lu mờ đi’ (Ga 3 29-30). Vài môn đệ đầu tiên của Chúa Giêsu đã được đào tạo từ nhóm đồ đệ của Gioan (Ga 1,35-40). Từ thế kỷ thứ V, Giáo Hội tại Giêrusalem đã mừng kính vị tiền hô vào ngày 29.08.
Lời và sứ ngôn không thể tách biệt, đúng hơn nên viết lời-sứ ngôn. Lời của Thiên Chúa, được yêu mến và được sống, dẫn đến sứ ngôn và sứ ngôn tạo nên một liên hệ sâu xa hơn và mạnh mẽ hơn nhờ vào lời. Ca nhập lễ: ‘Con vui thú mệnh lệnh của Ngài, và hết lòng yêu mến (Tv 118): hình ảnh của Thánh Gioan Tẩy Giả được tóm gọn trong câu này và chứng tá của Ngài bắt nguồn từ niềm vui của cuộc hội ngộ. Nếu trong bài đọc 1, ngôn sứ Giêrêmia nhấn mạnh đến sự bảo vệ của Thiên Chúa trong sứ vụ rao giảng, thì tin mừng lại trình bày một sứ điệp xem ra trái ngược, nghĩa là Thiên Chúa không bảo vệ vị ngôn sứ của Ngài.
Khi mà trong cuộc sống ta thấy mình không thể kiểm soát được những tình huống vượt ra ngoài tầm tay của chúng ta, ta cần phải hy vọng, và mang lại ý nghĩa cho đau khổ của biết bao anh em và của chính mình. Cuộc sống của Gioan Tẩy Giả, giống như Đức Giêsu và nhiều vị ngôn sứ, kết thúc cách bi đát: chết vì một điệu múa của cô con gái Hêrôdia mà nhà vua đã hứa ‘dù nửa nước, ta cũng cho’. Vị ngôn sứ không chết vì chuyện phiếm trong bàn tiệc chiều hôm đó, ông đã hiến mạng sống mình cho Thiên Chúa để minh chứng rằng sự sống của Thiên Chúa chiến thắng cái chết. Điều này phải là niềm hy vọng đong đầy con tim của mỗi người chúng ta.
+++
Niềm vui của Phaolô thật lớn lao khi nghe tin tốt lành từ những anh em thân yêu Thessalonica. Sau vài tuần dạy giáo lý, do cuộc bách hại, Phaolô bị buộc phải rời bỏ các anh em tân tòng và trẩy đi Athène và Côrintô; Ngài đã viết rằng ngài sợ niềm tin của họ sẽ bị giảm thiểu khi đối diện với các bách hại. Nên ngài đã phái Timôthêô đến với họ để biết tin tức và làm vững mạnh đức tin của họ. Timôthêô đã trở về với tin vui khi thấy họ đầy lòng kiên trì can đảm và Phaolô rất đổi vui mừng viết thư cho họ: Giờ đây, sau khi thăm anh em, anh Timôthêô đã trở lại với chúng tôi, và đưa tin mừng cho chúng tôi về lòng tin và lòng mến của anh em; anh ấy nói rằng anh em vẫn luôn luôn giữ kỷ niệm tốt về chúng tôi, và ao ước gặp lại chúng tôi cũng như chúng tôi ao ước gặp lại anh em…Vì anh em có lòng tin, nên khi nghĩ đến anh em, chúng tôi được an ủi giữa mọi thống khổ gian truân chúng tôi phải chịu…Chúng tôi biết nói gì để tạ ơn Thiên Chúa về anh em, vì tất cả niềm vui mà nhờ anh em, tôi có được trước nhan Thiên Chúa chúng ta!
Ta thấy tấm lòng của vị Tông đồ. Phaolô, cảm thấy mình như người cha của các tín hữu, chính ngài đã thông ban cho họ một sự sống mới qua lời của tin mừng, sự sống của đức tin, sự sống của lòng mến, thế nên ngài quan tâm hết sức cho sự sống mới còn đang mỏng manh này, và ngài vui mừng khi thấy họ kiên vững mạnh mẽ, Phaolô cảm thấy liên kết với anh em dân Thessalônica; ngài không chỉ nói về đức tin mà còn nói đến tương quan con người, ngài muốn mau gặp lại họ, ngài nói điều này nhiều lần. Các tin tức tốt chưa đủ. Ngài còn tạ ơn Chúa vì họ: ‘Chúng tôi biết nói gì để tạ ơn Chúa về anh em, vì tất cả niềm vui mà nhờ anh em, tôi có được trước nhan Thiên Chúa chúng ta; ngài còn thêm như một lời cầu nguyện: ‘Đêm ngày chúng tôi tha thiết nài xin Chúa cho được thấy mặt anh em’. Phaolô muốn có được tiếp xúc thân tình này; sự sống thiêng liêng nơi ngài không làm giảm thiểu tình cảm, nhưng làm cho nó triển nở hơn. ‘Đêm ngày chúng tôi tha thiết nài xin Chúa cho được thấy mặt anh em’.
Phaolô cầu nguyện cho dân Thessalônica lớn lên và phong phú trong tình yêu. Ngài mong muốn họ được lớn lên trong tình mến, trong tình thương yêu lẫn nhau nghĩa là một tình yêu huynh đệ trong một cộng đoàn rộng mở ra cho tất cả. Yêu mến và thánh thiện là hai điều mà Phaolô mời gọi dân thành Thessalonica chuẩn bị trong khi mong chờ ngày Chúa đến: ‘Chúa sẽ cho anh em được bền tâm vững chí, được trở nên thánh thiện, không có gỉ đáng chê trách trong ngày Đức Giêsu, Chúa chúng ta quang lâm cùng với các thánh của ngài’.
Gương của Phaolô khuyến khích chúng ta một tiến bước đôi trong tương quan với những người khác, tiến bước trong đức tin và trong tình yêu, tiến bước thiêng liêng và tiến bước nhân bản. ta cần phải biết diễn tả sự hiệp thông đức tin của ta với các anh em kitô hữu khác, không chỉ hời hợt trong cuộc chuyện trò tầm thường nhưng hiệp thông với nhau trong sự phong nhiêu của đức tin. Đàng khác cần phải biết liên kết trong đức tin ấy một tình thân yêu đối với nhau: lớn lên và phát triển trong tình yêu thương nhau. Đó là lý tưởng kitô giáo cho dù có gặp phải bách hại gian truân
+++
‘Để ngày mai…để sau này’, người kitô hữu thường nói thế. Sau này tôi sẽ cầu nguyện cho bạn tốt hơn, ngày mai tôi sẽ cố gắng nhưng trước tiên cần phải…thế này, thế kia. Nhưng Chúa đòi chúng ta: Ngay hôm nay, bây giờ, tức thì. Đáng tiếc là ta chẳng biết khi nào Ngài trở về!
Hãy học để thực hiện những gì phù hợp với ý Thiên Chúa. Đừng lao mình vào một hành động xấu với biện minh rằng mình sẽ làm việc tốt hơn sau này. Nếu ngài trở về trước khi ta kịp thực hiện việc làm tốt đó thì sao? Tỉnh thức không chỉ có nghĩa là không ngủ, nhưng còn là làm điều Đức Kitô mong chờ nơi ta: lao động, sống đời gia đình, giải trí lành mạnh, cầu nguyện.
+++
Mỗi người môn đệ nhận từ nơi Thầy Giêsu lời mời gọi và một sứ vụ thi hành. Không nhằm phục vụ chính mình hay đề cao mình, nhưng nhắm đến việc tăng triển cộng đoàn. Nên Đức Giêsu nói đến bổn phận của người coi sóc gia nhân để cấp phát lương thực cho họ đúng giờ. Tỉnh thức không chỉ có nghĩa là đừng sống một cách buông thả hoặc tệ hơn nữa là cho mình có được quyền hành như ông chủ. Mỗi người theo cách thế riêng có trách nhiệm với anh em mình. Sự tỉnh thức theo tin mừng không phải là một sự chờ đợi trống rỗng, cũng chẳng phải là bận tâm lo cho riêng mình. Sự tỉnh thức mà Đức Giêsu nói đến là thái độ trung thành và làm việc theo ơn gọi mà Chúa trao ban. Đó mới là hạnh phúc đích thực của người môn đệ, như lời Đức Giêsu nói: ‘Phúc cho đầy tớ ấy nếu chủ về mà thấy anh ta đang làm như vậy’. Tiếc là chúng ta dễ rơi vào tính ích kỷ chỉ quan tâm đến bản thân chúng ta, những điều của mình mà quên đi lời mời gọi của Chúa. Từ đó dễ sinh ra tranh chấp, hiểu lầm, độc đoán và ganh tị. Là tự kết án chính mình.
Tỉnh thức sẵn sàng là luôn đặt mình trước sự hiện diện của Chúa và sống phù hợp theo niềm tin ấy. Trong dụ ngôn, người đầy tớ được đặt lên phục vụ ông chủ, sự tỉnh thức là hình thức của lòng trung thành trách nhiệm đối với bổn phận chủ trao. Trong Giáo hội có những người được trao cho những trách nhiệm riêng biệt. Phục vụ. Những người được trao phó cho họ chăm sóc là những người bạn, phải phục vụ họ, chứ không phải để làm chủ thống trị trên họ. Tất cả đều có chung một ông chủ là Thiên Chúa. Lạm dụng chức quyền của mình đáng bị nghiêm phạt.
Thời gian chờ đợi ngày trở lại của Đức Kitô phải thúc đẩy ta hành động đúng đắn, không lãng phí thời gian, cư xử như người phục vụ mọi người chứ không như ông chủ.
Thứ Sáu tuần XXI Tn
Ta đã thấy hôm qua thánh Phaolô mong ước cho dân Thessalônica được tiến bước trong tình yêu và sự thánh thiện: ‘Chúa sẽ cho tình thương của anh em đối với nhau và đối với mọi người ngày càng thêm đậm đà thắm thiết’. Đây là hồng ân được lãnh nhận cách tích cực và trong đoạn thư hôm nay thánh tông đồ mời gọi các kitô hữu hãy sống phù hợp với hồng ân mà họ lãnh nhận.
Ta có thể lưu ý lời khuyến dụ của ngài tràn đầy tế nhị: ‘Nhân danh Chúa Giêsu, chúng tôi xin, chúng tôi khuyên nhủ anh em…’ cho thấy quan tâm của thánh tông đồ trước một hoàn cảnh hết sức khẩn trương: người ta không xin nếu không có nhu cầu khẩn thiết. Trái lại Phaolô đã không viết ‘tôi khuyên nhủ anh em nhưng viết, ‘chúng tôi xin, chúng tôi khuyên nhủ anh em’. Cho thấy một tâm hồn bình an. Phần sau của thư xác nhận lòng thanh thản của thánh tông đồ, vì ngài viết: ‘anh em đã được chúng tôi dạy phải sống thế nào cho đẹp lòng Thiên Chúa và anh em cũng đang sống như thế. Phaolô nhận thấy dân Thessalonica đang tiến bước trên con đường ngay lành.
Cách ứng xử của người kitô hữu không theo những luật lệ trừu tượng nhưng theo ý muốn làm đẹp lòng chính Thiên Chúa. Đây chính là một định hướng: không định hình theo một luật lệ, nhưng tìm cách làm đẹp lòng Thiên Chúa. Hoàn toàn khác nhau.
Phaolô yêu cầu điều gì? ‘Chúng tôi xin, chúng tôi khuyên nhủ anh em hãy tấn tới nhiều hơn nữa. Ngài đã viết: ‘Xin Chúa cho tình thương của anh em đối với nhau thêm đậm đà’: đây là một ân sủng đáng mong ước. Để phù hợp với ân sủng này cần phải có một cách ứng xử; Hãy tấn tới nhiều hơn nữa. Những từ này thật đặc biệt của tâm trí Phaolô, là người có tính năng động nên cũng muốn thông truyền sự năng động này cho các kitô hữu của ngài.
Lý tưởng kitô giáo không phải là tránh tội để khỏi bị phạt; trái lại là tấn tới trong đức tin và tình yêu. Người chỉ tìm cách tránh tội mà thôi, thì sống trong bầu khí tiêu cực có nguy cơ dễ sa ngã vì chỉ chăm chú vào tội lỗi mình tìm cách xa tránh, dễ tăng thêm chước cám dỗ. Người chỉ nghĩ đến việc tấn tới cách tích cực, tránh không nghĩ đến tội, họ được gìn giữ nhờ năng động của đời sống thiêng liêng.
Sau đó Phaolô nhấn mạnh đến việc thánh hóa. Ta thấy ngài chẳng bao giờ tách biệt tình yêu khỏi sự thánh thiện: tình yêu kitô là một tình yêu thánh, sự thánh thiện kitô là sự thánh htiện của tình yêu. Và trong đoạn văn này ngài nhấn mạnh đến một khía cạnh quan trọng của việc thánh hóa, đó là đức mến: ‘Ý muốn của Thiên Chúa là anh em nên thánh, tức là xa lánh gian dâm’.
Thánh Phaolô rất thực tế trong việc tông đồ; ngài biết việc đam mê dục vọng là một cám dỗ mạnh mẽ, vì bản năng tính dục có sức mạnh khủng khiếp. Đối với người sống trong sự tìm kiếm hạnh phúc riêng mình, cám dỗ hầu như không thể vượt qua được; trái lại người tìm tấn tới trong tình yêu quảng đại thường vượt qua được cám dỗ này, thực sự nó là một cám dỗ sống vị kỷ. Thánh Phaolô nhấn mạnh rằng đam mê nhục dục không thể phù hợp với mối tương quan đích thực với Chúa: ‘Ý muốn Thiên Chúa là anh em nên thánh, tức là xa lánh gian dâm’. Các kitô hữu không được sống như dân ngoại, là những người không biết Thiên Chúa; họ phải tôn trọng thân xác của mình và gìn giữ nó trong sự thánh thiện. Đây là một thái độ hết sức tích cực: không phải là sợ tính dục nhưng là vì tôn trọng thân xác nghĩa là sử dụng tính dục cách phù hợp với ơn gọi kitô, với tình yêu quảng đại chứ không phải việc tìm kiếm thỏa mãn cách thái quá.
‘Thiên Chúa đã không kêu gọi chúng ta sống ô uế, nhưng sống thánh thiện’. Nếu Thiên Chúa kêu gọi chúng ta, ngài ban ân sủng cho ta để ta có thể vượt thắng những cám dỗ, để ta có được tinh thần của kẻ chiến thắng, vui tươi, hân hoan chứ không phải lo âu, buồn phiền.
Thiên Chúa kêu gọi ta sống thánh thiện để ta có mối tương quan với ngài: Thiên Chúa là đấng thánh và ngài muốn ta phải thánh thiện do tràn đầy niềm vui. Là một yêu sách của Phaolô, nhưng lại là một sứ điệp dẫn ta đến niềm vui trọn vẹn.
+++
Một vài điểm trong bài dụ ngôn hôm nay giúp ta có được những suy tư hay. Chủ đề chính vẫn là thái độ tỉnh thức mong chờ chàng rể đến. Việc chính không phải là tìm biết khi nào chàng rể đến. Chúng ta không thể thiếp ngủ và ở trong tối tăm vì thiếu dầu châm đèn. Cả hai nhóm (các cô khôn ngoan và các cô khờ dại) đều được mời đón chàng rể ngay giữa đêm. Tất cả đều mang theo đèn (hồng ân đức tin). Tất cả đều ý thức rằng việc mong chờ sẽ được thưởng công xứng đáng: được mời tham dự tiệc cưới. Điểm khác: có dầu hay không có dầu để châm vào đèn. Thánh Giacôbê dạy bảo các tín hữu: ‘Thưa anh em, ai bảo rằng mình có đức tin mà không hành động theo đức tin, thì nào có ích lợi gì? Đức tin có thể cứu người ấy được chăng?’ Đức tin không có hành động là đức tin chết. Giống như cây đèn không có dầu vậy. Hậu quả của việc chậm trễ, không kịp gặp chàng rể: ‘Tôi bảo thật các cô, tôi không biết các cô là ai!’ Cửa đóng lại và họ bị loại, không được dự tiệc. Cần suy nghĩ về những trễ nãi của chúng ta.
Thứ Bảy tuần XXI Tn
Phaolô có lòng yêu mến đặc biệt đối với các kitô hữu Thessalonica. Ngài không tự cho mình là thầy dạy nhưng quả quyết rằng họ có một vị Tôn Sư lớn lao hơn, đó là chính Thiên Chúa: ‘anh em đã được Thiên Chúa dạy’. ‘Về tình huynh đệ, anh em không cần ai viết cho anh em, vì chính anh em đã được Thiên Chúa dạy phải yêu thương nhau, và anh em cũng đang làm như vậy’.
Nơi đây ta thấy hoàn tất lời hứa giao ước mới. Giêrêmia đã loan báo rằng Thiên Chúa muốn thiết lập một giao ước mới, không như giao ước Sinai, trong đó các lề luật được viết trên đá và không làm thay đổi lòng con người, nhưng là một giao ước trong đó Thiên Chúa viết lề luật của Người trong lòng con người, để biến đổi tâm hồn họ.
Giao ước mới đã được Đức Giêsu thiết lập, khi ngài nâng chén rượu nho trong bữa ăn cuối cùng và nói: Đây là chén giao ước mới trong máu Thầy. Các tín hữu Thessalonica đã đi vào trong giao ước mới nên đã được chính Thiên Chúa dạy bảo phải yêu thương, yêu thương nhau. Lời dạy dỗ của Thiên Chúa không chỉ là những tín điều phải tin nhưng còn là một dấn thân cuộc sống, có liên quan đến điều quan trọng hơn: tình yêu. Chúng ta được dựng nên để yêu thương và điều quan trọng đối với mỗi người chúng ta là tìm gặp được hình thức yêu thương quảng đại mà Thiên Chúa dạy bảo. Một sự dạy bảo không chỉ trên lý thuyết mà là hiệu năng. Các kitô hữu Thessalonica có lòng mến Chúa, không cần một khuyến dụ đặc biệt. Vào thời Giêrêmia, tiên tri đã được sai đến để khuyến dụ, để ngăn chặn, và điều đó chẳng mang lại ích gì bởi vì dân chúng cứng lòng và bịt tai lại. Bây giờ hoàn cảnh đã khác: không còn cần phải khuyến dụ nữa.
Tuy nhiên Phaolô vẫn khuyến dụ, nhưng là về điều gì? Ngài khuyến dụ hãy tấn tới hơn nữa. Ta gặp thấy câu nói này nhiều lần trong thư. ‘Thưa anh em, tôi khuyên nhủ anh em hãy tiến tới nhiều hơn nữa’, nghĩa là hãy yêu với cường độ và trương độ lớn hơn. Ân sủng không phải là một kho báu bất động, chỉ cần giữ nó nơi an toàn cho khỏi mất; ân sủng là những hạt mầm sự sống, những hạt giống muốn được phát triển thành cây có hoa quả. Trong tin mừng hôm nay Đức Giêsu nói với ta về tên đầy tớ đem chôn giấu dưới đất nén bạc chủ giao. Anh ta không phải là gương để ta noi theo. Anh ta đã bị chủ quở trách: ‘tên đầy tớ xấu xa và biếng nhác’…
Trong thư gửi cho dân Galata và Rôma, thánh Phaolô đả kích thái độ tự cho mình công chính nhờ việc thực hiện lề luật, ngài tái lập lại nền tảng cho đời sống kitô không dựa trên những việc làm của ta, nhưng là do ân sủng nhưng không của Thiên Chúa mà chúng ta đón nhận nhờ đức tin. Người ta có thể hiểu sai huấn dụ của Phaolô, như thể các hành động không cần thiết trong đời sống kitô, nhưng chính ngài đã xác định rằng đức tin mang đến những hành động. Không phải là những việc làm của lề luật mà con người nghĩ mình thực hiện bằng chính sức riêng mình; là những việc làm của đức tin, nghĩa là con người thực hiện trong sự tuân phục ân sủng của Thiên Chúa và cùng với sức mạnh Ngài ban cho, chứ không phải do sức riêng của mình. Điều đáng để ý là đức tin được thực hiện trong tình yêu. Do đó thánh Phaolô khuyên nhủ dân Thessalonica hãy tiến tới hơn nữa trong tình bác ái huynh đệ.
Nỗ lực của ta cần phải mở rộng đón nhận cách tích cực năng động của sự sống đức tin, để cộng tác với Chúa làm biến đổi thế giới.
+++
Thiên Chúa ban tặng cho ta sự sống, là một ân ban, và cùng với sự sống là một bổn phận: là một ân ban trao cho ta, là trách nhiệm của mỗi người chúng ta.
Ân ban trước tiên là chính bản thân tôi. Tôi không phải là chủ của đời sống tôi, sự sống của tôi được Thiên Chúa ban tặng, và Người đòi ta tính sổ, như người chủ trong bài tin mừng, sau khi Người trở về, gọi các tôi tớ lại và đòi họ tính sổ về những của cải đã lãnh nhận.
Có những người không tin vào cuộc sống, không tin vào bổn phận mà Thiên Chúa đã trao phó, và họ đã chôn giấu nén bạc mình, cuộc đời mình trong cát của tính ích kỷ. Đối với họ sống là chờ đợi từ cuộc sống. Thiên Chúa lên án họ.
Những kẻ khác, liều lĩnh hơn, đã khôn ngoan làm sinh lợi ân ban của Thiên Chúa. Thiên Chúa đã ban cho ta sự sống để tôi làm sinh lợi những của cải trần gian, để tôi nhờ qua việc lao động này tìm thấy được ý nghĩa cho cuộc đời mình, khám phá ra ơn gọi của mình, nghĩa là của cải mà Thiên Chúa trao cho tôi thực hiện. Nếu tôi không chôn giấu cuộc đời mình trong cát và có gan đón nhận những của cải Chúa ban, tôi có thể hy vọng Người sẽ khen thưởng cho tôi.
Nhiều người không tin chính mình, vì họ đã chôn giấu các nén bạc của mình. Chỉ có đức tin vào Thiên Chúa hằng sống mới ban cho con người niềm tin vào cuộc đời, bởi lẽ niềm tin này không gì khác hơn là niềm tin vào ân huệ Thiên Chúa ban cho tôi để tôi làm sinh lợi, mà thường tôi hay quên lãng.
+++
Chúng ta có những yến bạc cần được sinh lợi. Yến bạc không chỉ là những khả năng cá nhân nhưng còn là khám phá ra những ân huệ lớn lao mà Thầy đã để lại cho Giáo hội: Thánh Thể, Lời Chúa, cộng đoàn…Một yến bạc là đơn vị đo lường bằng hai mươi kílô vàng ròng, một giá trị lớn. Điều ta nhận được là điều thật giá trị lớn lao.
Thường thì ta hay than van vì thiếu điều này điều kia, vì đã không thực hiện được việc này việc nọ, vì đã bỏ qua biết bao cơ hội. Ta có nguy cơ sống chỉ để than trách vì mình đã không thành công, thay vì khám phá điều chúng ta được biến đổi, nhờ sự hiện diện của Chúa. Nếu ta hiểu rằng ta thật đáng giá trước mặt Chúa và đã nhận được biết bao ân huệ nhờ sự hiện diện của Người. Có lẽ không phải những của cải mà người ta mong đợi ở đời này, cũng chẳng phải những gì mà ta ước muốn, nhưng là những gì làm cho ta hạnh phúc và đấng mà ta gặp gỡ. Hãy đầu tư yến bạc mà ta lãnh nhận, hãy nói về và nhất là hãy sống vì điều đó.
Lm. Phêrô Phạm Ngọc Lê