Lược sử Giáo Xứ Vạn Giã
Chủ nhật - 29/08/2021 00:54
3157
KỶ YẾU GIÁO XỨ VẠN GIÃ
Giáo xứ: Vạn Giã
Địa chỉ: Khóm 3, thị Trấn Vạn Giã, Vạn Ninh, Khánh Hoà.
Số điện thoại: (058) 3840791
Trang web của giáo xứ: http://giaoxuvangia.net/
Ngày thành lập: 1902
Thánh bổn mạng: Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời.
kính ngày: 15/8
Số giáo dân: 3300
Giờ lễ: Chúa nhật: Lễ Nhất: 4:30
Lễ Nhì: 6:30
Lễ Ba: 16h30
Ngày trong tuần: Sáng: 4h30
Chiều: 5h30
Giáo xứ vạn Giã cách thành phố Nha Trang 64km về phía Bắc. Phía Đông giáo Biển Đông, Tây giáp dãy Trường Sơn, Nam giáp giáo xứ Vạn Xuân, Bắc giáp giáo xứ Diêm Điền.
Giáo xứ Vạn Giã gồm các Xã: Vạn Bình, Vạn Phú, Vạn Thắng và thị trấn Vạn Giã với khoảng (3300) giáo dân, đa số sống tập trung ở xã Vạn Phú và thị trấn Vạn Giã. Cư dân sống bằng nghề nông là chính, một số ít buôn báng nhỏ, ngư dân và hành nghề thủ công thủ công tự do.
II. HÌNH THÀNH VÀ PHÁT TRIỂN
Giáo xứ Vạn Giã được khai sinh do bà Matta Võ thị Sách, sinh năm 1845 tại ấp Tân Mỹ, quận Vạn Ninh (thị Trấn Vạn Giã ngày nay). Bà theo đạo công giáo năm 1891, dời nhà lên ở tại làng Phú Cang và xứ Vạn Giã bắt đầu từ đó. Chồng bà là Trịnh Văn Xáng, sinh 1835, tại Hà Tĩnh, theo trấn thủ Biên Hòa 1853. Biên Hòa bị Pháp chiếm năm Tân Dậu, tức năm 1861, rồi ông trốn ra Hòn Khói, ẩn danh và cưới Bà Sách làm vợ. Ông là người đạo gốc, nhưng không ai biết, mãi lúc gần chết mới tỏ ra và kéo vợ mình theo đạo. Ông chết năm 1888 tại làng Phú Cang, trao việc truyền giáo lên vai vợ mình gánh vác mọi mặt, đạo cũng như đời. Trung thành cũng như chồng, Bà đem theo các người giúp việc trong gia đình bà trở về với Chúa. Cũng từ đó mọc lên nhà nguyện bằng tranh ở ấp Tân Mỹ, sau dời lên Vinh Huề, rồi định cư ở tại làng Phú Cang trên khu đất của bà Hai Sách dâng cúng, rộng hơn 1,5 ha. Bà Hai Sách không những là giáo dân tiên khởi mà còn là đại ân nhân của giáo xứ; ngoài việc dâng cúng phần đất, bà còn dâng cúng mọi chi phí để việc xây dựng nhà thờ hoàn thành tốt đẹp trong vòng 2 năm (1918 - 1920), dưới thời cha Micae Thiên với kiến trúc đẹp và đồ sộ. Bên cạnh đó, bà còn dâng cúng 70 mẫu ruộng để làm quỹ cho việc truyền giáo.
Giáo xứ Vạn Giã càng ngày càng phát triển nhanh trong điều kiện thuận lợi đó. Ban đầu là họ lẻ của Gò Muồng, mà lúc bấy giờ cha Cao làm chánh xứ. Mãi tới năm 1902 mới được nâng lên hàng giáo xứ, Cố Liêm (E. Garigues) làm cha quản xứ tiên khởi ngày (01.12.1902 – 01.9.1913).
Cùng với thời gian, các cha quản xứ và phó xứ đều hết lòng lo lắng cho đoàn chiên. Những biến động thời cuộc không những làm cho số giáo dân giảm đi mà còn tăng lên đáng kể, cụ thể là những năm 1945 – 1954, 1960, 1980… bà con ở Quãng Nam, Quãng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Vinh… vào Vạn Giã để lập nghiệp.
Đến thập niên 90 Cha Giacôbê Nguyễn văn Vĩnh sau 25 năm làm chánh xứ Vạn Giã về Nha Trang làm Cha xứ Hòa Thuận và Cha Antôn Hoàng Tiến Nam được giao chức chánh Xứ Vạn Giã ngày 28-12-1992. Chủ chăn mới vào giai đoạn này phải gánh vác và làm việc rất cực nhọc, tìm kiếm những giáo dân nhiệt thành, trẻ trung, xây dựng lại các hội đoàn, ca đoàn, các giáo lý viên và đặc biệt xây dựng Hội Đồng Giáo Xứ để có người hổ trợ vật chất, tinh thần cho việc xây dựng lại Thánh Đường sau hàng trăm năm đã xuống cấp do nhiều yếu tố khách quan cũng như chủ quan của thời cuộc.
Ngôi thánh đường Vạn Giã gần 100 năm đã bị xuống cấp, đồng thời giáo dân đông nên nhà thờ không đủ sức chứa cho 3 thánh lễ Chúa nhật. Mùa Phục Sinh 1998 nội bộ giáo xứ bắt đầu quyên góp tiền để xây dựng nhà thờ, lời kêu gọi khá ngắn gọn nhưng nhiều tha thiết của Cha xứ Antôn, hết mùa giáng sinh này đến giáng sinh khác, kết quả có được quá chông chênh, quá khiêm tốn. Đến cuối năm 2003 phép lạ của Thiên Chúa đã làm với sự xuất hiện của Linh mục Park Kim Soo khi xưa tham gia quân đội Hàn Quốc có mặt tại Việt Nam và đồn trú tại Vạn Ninh. Vào những năm 70, Cha Park có dịp đi lại trong vùng và đã có vài lần tham gia thánh lễ Chúa Nhật tại nhà Thờ Vạn Giã ngày đó. Trong chuyến đi công du các nước Đông Nam Á và nhiều vùng ở Việt Nam, hôm nay Cha chợt nhớ đến Vạn Ninh liền đến thăm nhà thờ Vạn Giã. Cuộc tương phùng sơ giao đó Cha xứ Hoàng Tiến Nam thật lòng trình bày với Cha Park ước mong xây dựng nhà thờ mới vì bây giờ quá xuống cấp và chật chội. Người anh em đã im lặng lắng nghe và chợt bảo “Cha cứ lo đi…Con sẽ giúp”
Mừng bổn mạng giáo xứ Lễ Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời 15/8/2004, Đức Cha Phaolo Nguyễn Văn Hòa ban quyết định cho phép xây nhà thờ mới và đồng thuận việc quyên góp rộng rãi trong và ngoài giáo phận.
Tháng 9/2005 giáo xứ Vạn Giã tiếp nhận cha phó xứ Giuse Phan Cường về giúp đỡ Cha Antôn và giáo xứ, cùng tổ chức sắp xếp lại mọi mặt, chuẩn bị việc khởi sự xây lại Thánh đường từ tháng 3/2006. Đây là những người phải trực tiếp quán xuyến và phối hợp cụ thể để công trình đi đến thành công.
Ngày 9/8/2006 Đức Cha Giuse Võ Đức Minh Giám Mục Phó Giáo Phận Nha Trang, quí Cha, quí ân nhân, quan khách, cùng toàn thể cộng đoàn giáo xứ, cùng hiệp dâng Thánh lễ đặt viên đá đầu tiên, khởi sự bình an chính thức cho công trình. Trong bài giãng Đức Cha Giuse cũng tâm tình “CHÚNG TA NÓI CHÚNG TA XÂY NHÀ THỜ CHO CHÚA, NHƯNG ĐÚNG HƠN CHÍNH CHÚA XÂY NHÀ THỜ CHO CHÚNG TA ..”
Ngày 11/9/2008 Đức Cha Phaolô và Đức cha Giuse, quí Đức Ông, quí Cha, đông đảo tu sĩ nam nữ, quan khách, ân nhân cùng toàn thể cộng đoàn giáo xứ hiệp dâng Thánh Lể Cung Hiến Thánh Đường Vạn Giã. Niềm vui tràn ngập, mọi người hân hoan bởi nhà thờ mới đã hoàn thành, nhờ sự cầu bầu của Mẹ Maria và Thánh Cả Giuse đã được Thiên Chúa nhận lời.
Sau 23 năm quản xứ giáo xứ Vạn Giã, trước lúc về nghĩ hưu tại giáo họ Vinh Huề, cha Antôn Hoàng Tiến Nam đã cho xây dựng khu nhà giáo lý và phòng hội, để tiện cho việc hội họp và học giáo lý của con em trong giáo xứ.
Ngày 14/1/2015 Đức Cha Giuse Giám Mục Giáo Phận Nha Trang đã chính thức bổ nhiệm cha Giêrađô Nguyễn Quang Minh làm quản xứ giáo xứ Vạn Giã và cha Giuse Nguyễn Ngọc Hiển làm phó xứ và đặc trách giáo họ Định Hòa. Kể từ khi có cha quản xứ mới, giáo xứ vẫn sinh hoạt và phát triển ổn định. Nguyện xin Thiên Chúa qua lời bầu cử của Đức Maria Hồn Xác Lên Trời chúc lành và tuôn đổ muôn hồng ân xuống trên giáo xứ.
III. CÁC LINH MỤC PHỤ TRÁCH GIÁO XỨ (cha sở/cha phó) TỪ NGÀY THÀNH LẬP ĐẾN NAY
Cha Cao: 1888 - 1902
Cố Liêm (E. Garigues): 1902 - 1913
Cha Phêrô Từ: 1913 - 1914
Cha Phil. Khiêm: 1914 - 1918
Cha Matthêu Thiên: 1918 - 1923
Cha Giuse Phiến: 1923 - 1927
Cha Gioan Dụng: 1927 - 1933
Cha Tôma Tới: 1933 - 1943
Cha Phaolồ Quyển: 1943 - 1947
Cha Giuse Nguyễn Công Nghị: 1947 - 1955
Cha Gioan Sanh: 1955 - 1956
Cha Pal. Huỳnh Kim Lăng: 1956 - 1957
Cha Antôn Hồ NgọcHạnh: 1957 - 1958
Cha J.M Ngạn: 1958 - 1959
Cha Gioan Hiếu: 1959 - 1960
Cha Gioan Chiểu: 1960 - 1962
Cha Giuse Long: 1962 - 1963
Cha Luy Lê Văn Sinh: 1963 - 1964
Cha Gioan Minh: 1964 - 1966
Cha Alexis Nguyễn Thạch Ngọc: 1966 - 1967
Cha Giacôbê Nguyễn Văn Vĩnh: 1967 - 1995
Cha Antôn Hoàng Tiến Nam: 1995 – 2015
Cha Giêrađô Nguyễn Quang Minh: 2015 – đến nay
Các cha phó:
Cha Phêrô Trần Văn Tâm 1995 – 1997)
Cha Giuse Phan Cường (2005 – 2009)
Cha Phêrô Trần Anh Phú (2009 - 2012)
Cha Stêphanô Nguyễn Thông (2012 - 2013)
Cha Gioan Baotixita Hồ Nguyên Công Tú (2014 - nay)
Cha Giuse Nguyễn Ngọc Hiển (2015)
IV. CÁC ĐOÀN THỂ TRONG GIÁO XỨ
Hội Đồng Giáo Xứ; Hội Các Bà Mẹ Công Giáo; Gia Đình Tận Hiến; Legio Marie; Ban Giáo Lý; Giới trẻ; Thiếu Nhi Thánh Thể; Ban Trợ Táng; Ca đoàn.Mỗi hội đoàn, ban ngành đều hoạt động và sinh hoạt theo thủ bản của hội dưới sự linh hướng của quý cha quản xứ và phó xứ.
Ngoài ra giáo xứ còn có 8 giáo khu: Giáo khu Giuse, Phêrô-Phaolô, Thánh Tâm, Các Thánh Tử Đạo Việt Nam, Gioan Baotixita (gồm các gia đình di cư từ Bắc trước và sau 1975), Mân Côi, Têrêxa, Giacôbê và giáo họ Định Hòa (có một nhà nguyện được xây dựng thời cha Huỳnh Kim Lăng 1956).
Bên cạnh các đoàn thể, giáo xứ còn có cộng đoàn Hiển Linh của Hội Dòng Khiết Tâm Đức Mẹ Nha Trang. Cộng đoàn được thành lập tại giáo xứ Vạn Giã vào ngày 13 tháng 02 năm 1992. Trãi qua dòng thời gian, những thế hệ nối tiếp nhau, quý Soeur đã nhiệt tình cộng tác với cha sở, với giáo xứ trong nhiều công việc: dạy giáo lý hôn nhân dự tòng; giúp sư phạm cho giáo lý viên; đảm trách ca đoàn; lo việc phòng thánh; đưa Mình Thánh Chúa cho người già, đau ốm bệnh tật; hướng dẫn thanh thiếu niên học cắm hoa, nhạc lý, đánh đàn phụng vụ… Với lòng hăng say và tinh thần phục vụ trong khiêm nhường, quý Soeur đã góp phần làm cho giáo xứ ngày càng thăng tiến hơn.
V. HOA QUẢ ƠN GỌI TRONG GIÁO XỨ
Cảm tạ hồng ân Thiên Chúa, nhờ lời bầu cử của Đức Mẹ Hồn Xác Lên Trời, giáo xứ Vạn Giã đã đóng góp cho giáo phận 6 linh mục (5 triều, 1 dòng), 2 thầy đại chủng sinh của Đại Chủng Viện Sao Biển. Giáo xứ cũng có nhiều ơn gọi nữ tu trong các Hội DòngvàTu Hội: Mến Thánh Giá Quy Nhơn, Khiết Tâm Đức Mẹ Nha Trang, Tiểu Muội Chúa Giêsu,Nữ Tử Bác Ái Vinh Sơn.
VI. HƯỚNG VỀ TƯƠNG LAI
Trong tương lai, cha quản xứ cùng với hội đồng giáo xứ đang cố gắng nổ lực để nâng hai giáo họ Vinh Huề và Định Hòa lên hàng giáo xứ để giảm bớt gánh nặng cho việc mục vụ, vì địa bàn giáo xứ phân bố khá rộng nên cũng gây không ít khó khăn cho việc mục vụ. Nguyện xin Thiên Chúa chúc lành cho những dự định của giáo xứ được thành toàn một cách tốt đẹp.
GIÁO HỌ BIỆT LẬP ĐỊNH HÒA
(Giáo xứ Vạn Giã)
Giáo họ: Định Hòa
Địa chỉ: Thôn Trung Dõng 3, Vạn Bình, Vạn Ninh, Khánh Hoà.
Bổn mạng: Lễ Truyền Tin
Kính ngày: 25/3
Số giáo dân: 320
Giờ lễ: Chúa nhật: Lễ Sáng: 5h
Lễ Chiều: 17h
Ngày trong tuần: Sáng thứ 2: 4h30
Chiều thứ 3, 4, 5, 6: 5h30
Linh mục đặc trách: Giuse Nguyễn Ngọc Hiển
- Hình thành và phát triển
Giáo họ Định Hòa gồm những giáo dân từ Bình Định di cư vào Vạn Bình thuộc huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòasinh sống và lập nghiệp. Đa phần bà con giáo dân sống bằng nghề nông nghiệp và lâm nghiệp. Vì bà con giáo dân sinh sống khá xa giáo xứ vạn Giã và do địa bàn phân bố khá rộng, nên việc đi lại, sinh hoạt tôn giáo của bà con giáo dân gặp không ít khó khăn. Do thời cuộc lúc bấy giờ, đường sá xa xôi, đời sống bấp bênh, phương tiện đi lại khó khăn nên vào năm 1956 cha Huỳnh Kim Lăng, cha sở của giáo xứ Vạn giã lúc bấy giờ, đã cho xây dựng một Nhà Nguyện nhỏ.
Từ đó cho đến nay, trãi qua nhiều đời cha sở và cha phó, các ngài bằng cách này hay cách khác, đã quan tâm và tạo mọi điều kiện thuận lợi cho bà con giáo dân nơi đây được tham dự Thánh lễ, đời sống tôn giáo ngày càng được thăng tiến. Không còn phải lo vất vả ngược xuôi, đường sá xa xôi, phương tiện đi lại khó khăn, thời tiết thất thường, ngôi Nhà Nguyện giáo họ Định Hòa được dựng nên làm nơi quy tụ bà con giáo dân vào những dịp lễ lớn.
Ngôi Nhà Nguyện được xây dựng trên vùng đất trũng của ruộng đồng. Trãi qua dòng thời gian, cùng với nắng mưa ngôi Nhà Nguyện cũng đã xuống cấp. Được sự quan tâm của quý cha sở, cha phó, ngôi Nhà Nguyện đã được tu bổ và sữa chữa để bà con giáo dân có một nơi xứng đáng để thờ phượng. Đặc biệt, trong những năm gần đây, giáo họ Định Hòa đã trở thành một giáo họ biệt lập, dưới sự hướng dẫn của linh mục đặc trách Giuse Nguyễn Ngọc Hiển. Cũng kể từ đây, lời ca tiếng hát, những lời cầu nguyện, việc cử hành Thánh lễ diễn ra một cách đều đặn và thường xuyên. Từ khi có linh mục đặc trách, giáo họ dần được tổ chức theo mô hình của một giáo xứ. Các ban ngành đoàn thể, tất cả cùng chung tay chung sức, góp phần thúc đẩy sự phát triển của giáo họ.
Cùng với linh mục đặc trách, với sự trợ giúp đắc lực của linh mục Giêrađô Nguyễn Quang Minh quản xứ giáo xứ Vạn Giã, ngôi Nhà Nguyện của giáo họ đã được ráp thêm mái che bằng tôn ở phía trước Nhà Nguyện, để làm nơi cho các em thiếu nhi sinh hoạt giáo lý. Xung quanh Nhà Nguyện, từ một vùng đất trũng của ruộng đồng nay đã được lấp bằng, tạo nên cảnh quang thoáng đảng và sạch sẽ.
Tuy đời sống của bà con giáo dân còn gặp nhiều khó khăn, nhưng với sự hiện diện của vị linh mục đặc trách trẻ trung, năng động và đầy tinh thần nhiệt huyết của người mục tử, đã phần nào cũng cố thêm tinh thần cho giáo dân giáo họ Định Hòa. Với những ưu tư mục vụ, cha Giuse Nguyễn Ngọc Hiển, bằng những phương cách khác nhau, đã giúp đỡ cho những giáo dân nghèo khổ, chia sẽ những phần quà tuy ít nhưng thấm đẫm tình người trong dịp lễ tết cũng như những dịp lễ lớn.
- Các đoàn thể trong Giáo họ
Ban Giáo Lý, Ban Lễ Sinh, Hội Các Bà Mẹ Công Giáo, Ca Đoàn, Ban Trợ Táng, Gia trưởng. Các ban ngành đoàn thể đều hoạt động và sinh hoạt dưới sự sự hướng dẫn của Linh mục đặc trách giáo họ.
- Hướng về tương lai
Trong tương lai, ước mong của cha quản xứ giáo xứ Vạn Giã Giêrađô Nguyễn Quang Minh cũng như cha đặc trách giáo họ Giuse Nguyễn Ngọc Hiển và thiết nghĩ đây cũng là niềm khát khao của bà con giáo dân là giáo họ Định Hòa sẽ đượ nâng lên hàng giáo xứ. Để có thể sánh vai cùng với các giáo xứ trong giáo phận Nha Trang, làm cho giáo phận ngày càng phát triển và mở rộng. Tạ ơn Chúa, vì muôn ơn lành Chúa đã tuôn xuống trên giáo họ Định Hòa. Nguyện xin Chúa qua lời bầu cử của Mẹ Maria luôn gìn giữ và làm cho giáo họ Định Hòa mỗi ngày thêm thăng tiến và phát triển.