MÙA CHAY LÀ THỜI GIAN ĐỂ NGHE RÕ TIẾNG CHÚA GIÊSU NÓI: “HÃY LUI ĐI, HỠI SATAN!”
Victor Cancino, S.J.
Chúa nhật I Mùa Chay.
St 2, 7-9; 3, 1-7; Rm 5, 12-19; Mt 4, 1-11.
Các bài đọc của Chúa nhật I Mùa Chay tạo cơ hội để phân định hai tiếng nói: một của kẻ cám dỗ và một của Thần Khí. Trong bài đọc thứ nhất, con rắn được mô tả là “loài xảo quyệt nhất trong mọi dã thú mà Thiên Chúa tạo thành” (St 3,1). Tiếng nói của loài vật thụ tạo mưu mô này đã gieo mầm mống nghi ngờ cho cặp vợ chồng đầu tiên, và dần phát triển thành một “di sản kế thừa” mà ngày nay chúng ta gọi là giáo lý tội nguyên tổ hay tội tổ tông. Tiếng nói thứ hai đến từ Chúa Giêsu trong bài Tin mừng hôm nay. Chúa Giêsu làm cho kẻ cám dỗ phải câm miệng: "Hãy lui đi, hỡi Satan! Vì có lời đã chép: 'Ngươi phải thờ lạy Chúa là Thiên Chúa ngươi, và chỉ phụng sự một mình Ngài'" (Mt 4,10).
Ý tưởng về một hữu thể như Satan đã phát triển theo thời gian trong truyền thống đức tin của chúng ta. Trong những văn phẩm sớm hơn, chẳng hạn như sách Gióp, Satan chưa là hiện thân của sự dữ. Satan hoạt động với tư cách là công tố viên của Thiên Chúa và rình mò trên trần gian để thử lòng trung thành của các tín hữu. Con rắn trong vườn Êđen mang những đặc điểm này và trở thành kẻ xúi giục thân phận con người của Ađam và Eva để họ nghi ngờ Thiên Chúa. Nó dụ dỗ Ađam và Eva làm theo ý riêng và chất vấn tiếng nói Thiên Chúa. Kết quả là cặp vợ chồng đầu tiên nhận ra sự trần truồng, dễ bị tổn thương và nhu cầu phải che đậy sự trần truồng của họ.
Khi thánh Matthêu viết sách Tin mừng vào thế kỷ thứ I thì những tính chất của hình tượng con rắn, Satan trong sách Gióp và ma quỷ đã trộn lẫn với nhau. Satan – công tố viên, đã kết hợp với con rắn trong sách Sáng thế cũng như các đối thủ khác của Thiên Chúa trong truyền thống Thánh kinh để trở thành hiện thân siêu việt mạnh mẽ của sự dữ.
Trong bài Tin mừng hôm nay, tên cám dỗ đóng vai kẻ xúi giục khi thân xác Chúa Giêsu đã yếu nhược sau 40 đêm ngày ăn chay. Tuy nhiên, Chúa Giêsu đủ sức mạnh thiêng liêng để đương đầu với thử thách của ma quỷ trong hoang địa. Hai lần ma quỷ cám dỗ Chúa Giêsu nghi ngờ Thiên Chúa Cha "Nếu ông là Con Thiên Chúa, hãy khiến những hòn đá này biến thành bánh" và "Nếu ông là Con Thiên Chúa, hãy gieo mình xuống đi, vì có lời chép rằng: Ngài đã ra lệnh cho các Thiên Thần đến với ông, và chư vị đó sẽ nâng đỡ ông trên tay, để ông khỏi vấp chân vào đá" (Mt 4,3-6). Giống như con rắn trong sách Sáng thế, ma quỷ trong Tin mừng Matthêu rất xảo quyệt. Kẻ thù đối với thân phận con người tấn công Chúa bằng những điều thánh thiêng. Satan bóp méo ý nghĩa Thánh kinh và từ một chỗ sâu xa hơn nó tấn công bản chất và căn tính Con Thiên Chúa của Ngài. Cuộc chiến đấu này có cả chiều kích tâm lý cũng như thiêng liêng.
Chúa Giêsu có được sức mạnh từ một điều gì đó còn sâu xa hơn căn tính của Ngài. Để cho Thần Khí nói qua mình, Ngài trực tiếp đáp trả ma quỷ: “Hãy lui đi, hỡi Satan!” (Mt 4,10). Trong Tin mừng Matthêu, Chúa Giêsu sẽ dùng lại lối nói này gần như nguyên văn khi quở trách môn đệ Phêrô vì đã cản trở kế hoạch của Thiên Chúa. “Nhưng Chúa Giêsu quay lại bảo ông Phêrô: ‘Satan, lui lại đằng sau Thầy! Anh cản lối Thầy, vì tư tưởng của anh không phải là tư tưởng của Thiên Chúa, mà là của loài người’.” (Mt 16,23). Theo logic Tin mừng Matthêu, bất cứ điều gì hoặc bất kỳ ai trở thành chướng ngại cản trở Thần Khí dẫn dắt thì đều do Satan chỉ đạo.
Các bài đọc hôm nay như một lời cảnh báo về việc những tạp âm như lấp đầy chúng ta đến nỗi không còn chỗ cho tiếng nói của Thần Khí. Việc Ađam và Êva bị sốc khi biết mình trần truồng có thể là cơn cám dỗ để nghĩ rằng họ bị bỏ mặc để tìm lối đi trong thế giới hiểm nguy. Nếu như vậy thì thật dễ thấy rằng một người sẽ tuyệt vọng biết bao khi đi theo tiếng nói xấu mà lẽ ra nó phải im đi. Mùa Chay là thời gian để nghe rõ tiếng Chúa Giêsu, tiếng phát ra từ nguồn mạch sự sống: “Hãy lui đi, hỡi Satan!”.
CẦU NGUYỆN
Trên hành trình thiêng liêng của chúng ta, “tiếng nói” của ai là lớn nhất?
Chúng ta mong muốn lắng nghe điều gì trong Mùa Chay này?
Chúng ta muốn giữ thinh lặng về điều gì trong Mùa Chay này?
Bài đọc: Thanhlinh.net
Nhóm Sao Biển chuyển ngữ từ America Magazine (22/2/2023)