Suy niệm Tuần V Mùa Chay năm B - Lm. Phêrô Phạm Ngọc Lê

Thứ bảy - 20/03/2021 22:14 866

Thứ hai Tuần V Mùa Chay
Chương 8 Tin Mừng của Thánh Gioan gồm tóm một loạt những xung đột khởi đầu từ việc tự mạc khải mình của Đức Giêsu. ‘Ta là ánh sáng thế gian’ là lời tự mạc khải được thực hiện trong suốt thời gian lễ Lều, người ta thắp sáng đèn trong những khu vực Đền thờ.
Chống đối mà các người Biệt phái chống Đức Giêsu là điều Người tự làm chứng chính mình. Trong lời đáp trả gồm tóm quan niệm đời sống trần thế của Đức Giêsu trong bốn quyển tin mừng: Đức Giêsu từ Chúa Cha mà đến và sẽ trở về với Chúa Cha.
Lời chứng của Người, cho dẫu đơn độc, nhưng đích thực vì thực ra có hai người chứng: Người và Chúa Cha (Đnl 17,6; 19,15).
Người Biệt phái không biết Người từ đâu đến và sẽ đi về đâu, nên họ không biết Chúa Cha và Đức Giêsu.
+++
Luôn mở cửa cho tương lai
Đức Giêsu Kitô giảng dạy trên núi Cây Dầu và sau đó, trong Đền Thờ. Ngài quy tụ quanh Ngài nhiều hạng người khác nhau, có kẻ vui lòng chăm chú nghe Ngài, có kẻ rình rập xem thử Ngài có vi phạm luật và chống đối chính quyền hay không. Cả hai hạng người đó đều được một bài học. Các luật sĩ giăng bẫy cho Đức Giêsu bằng cách dẫn đến Ngài một phụ nữ bị bắt quả tang phạm tội ngoại tình, nhưng Đức Giêsu tái khẳng định giá trị và tính không thay đổi của lề luật và những đòi hỏi của Thiên Chúa, chứng tỏ cho thấy phải có thái độ nào đối với tội nhân, là người cần phải được tôn trọng nhân phẩm: ‘Ta cũng vậy, Ta không kết án chị. Hãy đi và đừng phạm tội nữa’.
Sự dữ vẫn là sự dữ, tội vẫn là tội, nhưng con người luôn được kêu mời để sống thánh. Luôn hoạt động nơi con người bước chuyển đổi từ con người cũ, tội lỗi, sang con người mới, tái sinh bởi nước và Thánh Thần. Không ai trong thế gian mà không mắc tội. Chúng ta cần liên đới giúp nhau trên đường quay về với Thiên Chúa. Ai trong chúng ta vô tội, hãy ném đá trước đi. Nhiều viên đá đã được ném đi từ đa số những con người không phải là không có tội. Cũng có biết bao nhiêu người, gặp được lòng thương xót của Đức Kitô, lại ra đi mà không phạm tội nữa? Hãy học lắng nghe Đức Kitô, Đấng luôn mở cánh cửa cho tương lai. Giáo huấn cần phải theo chính là tình yêu!
Thứ ba Tuần V Mùa Chay
Tin vào Danh Chúa
Đức Giêsu tuyên bố một phán quyết hết sức lạ lùng, ngược lại toàn bộ tin mừng, nếu ta tách nó ra khỏi ngữ cảnh: ‘Nơi ta đi các ngươi không thể đến được’. Nói cách khác, chúng ta không thể theo Đức Kitô nếu chúng ta còn ở trong tội lỗi, nghĩa là nếu chúng ta chối bỏ Thiên Chúa và Đấng Ngài sai đến, Đức Giêsu Kitô. Theo thánh Gioan, việc chối bỏ Đức Kitô là tội lớn nhất. Cũng như Môsê trước mặt dân của ông thế nào thì Đức Kitô cũng phán dạy nhân danh Thiên Chúa như vậy. Khi Môsê chăn dắt dân Israel, ông đã được nghe những lời này: ‘Đấng Hiện Hữu sai tôi đến với anh em…Đức Chúa Thiên Chúa của cha ông anh em, Thiên Chúa của Abraham, Thiên Chúa của Isaac, Thiên Chúa của Giacóp sai tôi đến với anh em’ (Xh 3,14-15). Danh Thiên Chúa đã đủ cho người do thái rồi vì họ tin vào Môsê, nên chạy thoát khỏi ách nô lệ về Đất Hứa. Danh này chứa đựng quyền năng và và là năng lực cho công cuộc Xuất Hành. Nhờ danh này, mà lễ Vượt Qua được thực hiện, không thiếu manna cũng không thiếu nước uống. Cũng đã xảy ra những rắn lửa bò ra cắn chết nhiều người và con rắn đồng đã được giương lên cao để cứu khỏi chết.
Nêu bật danh của Ngài, Đức Giêsu nhắc nhớ lại cả đoạn đường trải qua từ nô lệ đến tự do, vì mỗi người chúng ta cần phải trải nghiệm con đường từ sự chết đến sự sống. Để cảm nghiệm nơi chính mình lễ Vượt Qua này, cần tin vào Đức Giêsu, tin Đức Giêsu. Tin rằng Ngài là Đấng thiên sai, Đấng Messia, và tin vào lời của Ngài. Như thế ta học biết theo Ngài trong mầu nhiệm vượt qua, trong cuộc khổ nạn, trong cái chết trên thập giá và trong việc phục sinh.
Thứ tư Tuần V Mùa Chay
Con cháu Abraham
Tự do hay nô lệ tội lỗi, đó là tình trạng khó xử mà mỗi người phải đối diện. Tự do nghĩa là thuộc hoàn toàn về Thiên Chúa, làm theo ý Ngài, bởi vì Ngài muốn cứu rỗi chúng ta. Tự do bằng cách thi hành điều thiện là làm đẹp lòng Thiên Chúa. Ngược lại, nô lệ nghĩa là đi theo con đường ý riêng, làm chủ chính mình. Hãy biết kiên trì học tập giáo huấn của Đức Kitô. Kiên trì nghĩa là bền chí luôn luôn. Kiên trì nghĩa là vững tin dù đi ngược lại kiểu lý luận người đời và những gì người đời tin tưởng. Có nghĩa là can đảm tín thác vào Đức Giêsu, luôn lưu lại trong nhà Chúa Cha. Abraham đã chứng tỏ niềm tín thác của ông vào Thiên Chúa. Quê hương mà suốt cả cuộc đời ông đã không ngừng lên đường tiến về, chính là Thiên Chúa. Giả như chúng ta thật là con cháu của Abraham, cuộc sống chúng ta lẽ ra đã đi theo một hướng khác rồi. Con Thiên Chúa đã đến thế gian để tìm cứu những gì hư mất. Nếu Con Thiên Chúa giải thoát các bạn, các bạn sẽ thật sự tự do.
Mùa Chay mang ý nghĩa này: với việc nghe lời Chúa và những việc làm phát xuất từ lòng tin sâu xa chúng ta muốn Đức Giêsu Kitô giải thoát chúng ta. Là miêu duệ của Abraham không theo nghĩa xác thịt, nhưng theo nghĩa tinh thần: tiếp tục tinh thần của vị tổ phụ, nghĩa là mỗi ngày tín thác mạnh mẽ hơn.
Trong đức tin, Abraham đã vâng theo tiếng Chúa gọi và đã đến cư ngụ trong đất ông sở hữu. Trước khi đến đất hứa, ông đã trải qua nhiều cuộc hành trình, mong chờ xây dựng trên nền móng vững chắc, một thành phố mà kiến trúc sư và người thi công chính là Thiên Chúa. Còn chúng ta, có thể tiến đi cho đến thành trì mà Thiên Chúa xây dựng sẳn?
Thứ năm Tuần V Mùa Chay
Liên kết các bài đọc Lễ Truyền Tin
Mầu nhiệm nhập thể của Con Thiên Chúa, đã được mong chờ từ xa xưa, được các ngôn sứ loan báo (bài đọc 1), nay được thực hiện cách tròn đầy. Trang tin mừng mà ta đọc hôm nay tóm tắt tất cả lịch sử cứu độ và toàn bộ tình yêu Thiên Chúa dành cho con người. ‘Thiên Chúa đã yêu thế gian đến nỗi ban Con Một Ngài’. Thiên Chúa không đi vào thế gian bằng sức mạnh: Ngài muốn đề nghị. Ngài muốn lời chấp thuận của Mẹ Maria (Tin Mừng). Lời Xin vâng là sự hoàn thành giao ước. Nơi Mẹ hiện diện cả dân tộc Israel và đồng thời hiện diện Giáo Hội vừa mới sinh ra. Thiên Chúa trở thành một người như chúng ta. Vĩnh cửu đi vào trong thời gian. Các bài đọc hướng chúng ta về mầu nhiệm phục sinh. Lời của Chúa Con vang lên: ‘Này Con xin đến, lạy Chúa, để thực thi ý Chúa’ (bài đọc 2), là lời mở đầu của sự vâng phục Chúa Cha cho đến mức chết trên thập giá.
Nội dung
Một ‘sắc chỉ’ tình yêu. Sắc chỉ của Ba Ngôi là sắc chỉ của tình yêu: vì Thiên Chúa đã yêu thế gian đến nỗi ban Con Một để cứu thế gian. Con người là chi trước mặt Thiên Chúa, vậy mà Ngài đã sai Con Một Ngài đến tái lập trật tự, kêu gọi con người từ chỗ sa ngã. Là một sắc chỉ của Ba Ngôi: Chúa Cha quyết định yêu thương, Chúa Con chấp nhận vâng phục Cha, Chúa Thánh Thần hoàn thành việc nhập thể cùng với lời ưng thuận của Maria. ĐGH Gioan Phaolô II trong thông điệp Mẹ Đấng Cứu Chuộc (số 9b) viết: ‘Việc truyền tin chính là mạc khải mầu nhiệm nhập thể đúng vào lúc mầu nhiệm ấy hoàn thành trên mặt đất. Việc trao ban cứu độ của Thiên Chúa cho cả tạo thành và trực tiếp cho con người chúng ta, đạt đến đỉnh cao trong mầu nhiệm nhập thể.
Ba Ngôi chọn con đường mầu nhiệm để cứu độ con người. Lẽ ra có thể chọn bằng cách ra sắc chỉ, bằng một hành động tỏ bày ý muốn của mình. Vì Thiên Chúa toàn năng. Nhưng chúng ta được mạc khải cho biết một chương trình mà không ai có thể tưởng nghĩ ra, mầu nhiệm được ẩn dấu mà Phaolô đã nói đến. Thiên Chúa đã chọn rẽ khúc ngoặt khi có thể đi thẳng đến đối tượng mà không có trở ngại nào.
Grêgôriô Nisse đã chú giải: những gì về quyền năng thần linh và siêu việt không phải là vũ trụ bao la, chẳng phải vẻ huy hoàng của tinh tú, cũng chẳng phải trật tự của vũ trụ, chẳng phải sự quan phòng liên lĩ trên các tạo vật, nhưng chính là việc hạ cố chấp nhận thân phận hèn yếu con người như chúng ta. Còn chứng cứ nào rõ ràng hơn về lòng tốt lành của Thiên Chúa.
Nên Thiên Chúa không chỉ bằng lòng cứu con người, nhưng còn muốn con người thông phần vào việc cứu độ. Maria xuất hiện như vị tinh tú sáng soi trong bóng đêm của tội lỗi. Được miễn trừ khỏi tội vì Mẹ đã chấp thuận chương trình cứu độ.
Mẹ bối rối. Không thể làm khác hơn trước một lời chào lạ thường như vậy. Sự hiện diện của Thiên Chúa luôn gây kinh ngạc và diệu kỳ, gây niềm kính sợ Thiên Chúa. Làm sao một thụ tạo như Mẹ lại được đi vào trong quỹ đạo của Thiên Chúa. Thiên Chúa đã tỏ mình cho Mẹ với tình yêu tuyển chọn.
Sứ thần bày tỏ chương trình cứu độ. Là mầu nhiệm ẩn giấu. Là tuyệt đỉnh của chương trình cứu độ, của giao ước giữa Thiên Chúa và con người, là sự hoàn thành tin mừng nguyên khởi : ‘Ta sẽ đặt mối thù nghịch giữa mi và người nữ, giữa miêu duệ mi và miêu duệ của bà: người miêu duệ đó sẽ đạp nát đầu mi, còn mi thì rình cắn gót chân người (St 3,15). Thiên Chúa đã muốn sinh hạ từ một phụ nữ. Trong thông điệp Mẹ Đấng Cứu Thế (13), ĐGH Gioan Phaolô II viết: ‘Thực vậy, khi được truyền tin, Đức Maria đã phó thác hoàn toàn cho Thiên Chúa, bằng việc bày tỏ sự vâng phục đức tin vào Đấng phán với Mẹ qua sứ giả của Ngài và dâng lên Thiên Chúa sự quy phục hòan toàn của ý chí và lý trí. Mẹ đã đáp trả với cả con người nhân loại của mình, thân phận người phụ nữ, và lời đáp trả đức tin ấy hàm chứa một sự cộng tác tận tình với ân sủng dự bị và phù trợ của Thiên Chúa và một sự hoàn toàn sẳn sàng tiếp nhận tác động của Thánh Thần, Đấng không ngừng kiện toàn đức tin bằng các ân ban của Ngài’.
Chúng ta ghi nhận hai yếu tố trong lời đáp trả của Đức Maria: hoàn toàn cộng tác với ân sủng, và hoàn toàn sẳn sàng cho tác động của thánh Thần.
Gợi ý Mục vụ
1. Vâng phục con thảo. Thiên Chúa vào đời là một lời mời gọi mỗi người tín hữu thực hành lòng vâng phục con thảo đối với Chúa Cha. Thiên Chúa có chương trình cứu độ cho nhân loại và đặc biệt cho từng người. Còn lại chỉ là việc chúng ta đón nhận chương trình ấy với lòng khiêm tốn, với lòng vâng phục con thảo, biết rằng điều Thiên Chúa muốn cho chúng ta là điều tốt nhất. Duy chỉ dưới ánh sáng của việc Nhập Thể và của tình yêu Thiên Chúa dành cho chúng ta, chúng ta mới có thể hiểu được thế giới, nổi đau khổ của bao người, huyền nhiệm của tội và của sự chết; không có nhập thể, thương khó, sự chết và sống lại của Chúa, chúng ta sẽ còn ở trong tội của mình, và cửa trời vẫn còn đóng kín.
2. Mẹ Maria, mẫu gương vâng phục và tình yêu hiến dâng. Cần nhắc lại đây số 46 của thông điệp Mẹ Đấng Cứu Thế: ‘Ở đây, Tôi (GP II) chỉ muốn nhấn mạnh điều này là dung mạo của Đức Maria Nagiarét rọi sáng cho chính thân phận người nữ qua việc Thiên Chúa, trong biến cố nhập thể của con Ngài, đã tín nhiệm vào việc phục vụ tự do và chủ động của một người phụ nữ. Như thế, người ta có thể quả quyết rằng người phụ nữ khi hướng về Đức Maria, tìm thấy nơi Mẹ bí quyết để sống xứng đáng nữ tính của mình, và thực thi sự thăng tiến đích thực của mình. Dưới ánh sáng của Đức Maria, Giáo Hội khám phá ra nơi dung mạo của người phụ nữ những nét phản chiếu một vẻ đẹp như tấm gương dọi lại những tâm tình cao đẹp nhất mà tâm hồn con người có thể có: đó là việc hoàn toàn hiến thân vì tình yêu, đó là sức mạnh chịu đựng những đau khổ lớn lao nhất, đó là trung tín vô hạn và sức hoạt động không mệt mỏi, là khả năng nối kết trực giác sâu sắc với lời nâng đỡ và khích lệ’.
+++
Tuân giữ lời Chúa
Để không phải chết chỉ cần tuân giữ giáo huấn của đức Giêsu, cách toàn vẹn. Nhiều lúc để giữ thể diện trước mặt công chúng, chúng ta nói mình giữ giáo huấn của Chúa, nhưng thực ra chỉ một phần thôi! Làm như thế là chúng ta không nhìn nhận Thiên Chúa, vì chúng ta coi thường những đòi buộc của Ngài. Tân Ước là sự hoàn tất giáo huấn Cựu Ước. Chúng ta không thể hiểu thấu hết Cựu Ước nếu chúng ta không đọc chung với Tân Ước như một toàn thể. Nhưng Tân Ước sẽ không dễ hiểu với tất cả những hàm ẩn ngụ ý của nó nếu ta đọc cách riêng lẽ. Đức Giêsu hôm nay nhắc ta nhớ tính duy nhất của hai giao ước. Những kẻ đối thoại với Đức Giêsu không muốn chấp nhận điều này. Abraham ngược lại đã chấp nhận một cái nhìn toàn diện, vì, nhờ vào lòng tin, ông đã hướng đến tương lai, về Đấng Messia. Đức Giêsu là Đấng Messia được hứa ban, được mong đợi, là Đấng sẽ cứu Israel, nhưng người do thái không tin. Họ cứng đầu khi chỉ nhìn vào cuộc sống dương thế, trong vòng lẩn quẩn sinh ra-chết đi, trong khi cuộc sống mà Đức Giêsu nói đến, khởi đầu từ việc sinh ra trong nước và thần khí, là cuộc sống vĩnh cữu. Để đạt được cuộc sống vĩnh cữu, cần tuân giữ toàn vẹn giáo huấn của Đức Giêsu.
Thứ sáu Tuần V Mùa Chay
Liên kết với Đức Kitô
Một lần nữa Đức Giêsu sắp bị ném đá, và những lời Ngài trao đổi với những kẻ bách hại nêu rõ lý do thực của cuộc tử nạn gần kề. Đức Giêsu không bị kết án tử, như Gioan Tẩy Giả, vì đã rao giảng sự công bình và cũng chẳng phải vì những phép lạ làm các nhà cầm quyền lo lắng, nhưng đúng hơn là vì Ngài tự xưng mình là Con Thiên Chúa, và theo luật Môsê, một lời quả quyết như thế đáng tử hình. Suốt cuộc đời Ngài đã muốn nếm cái đau khổ bị chối bỏ vì là Con của Chúa Cha, trong khi khát vọng duy nhất của Ngài là trao ban Cha của Ngài cho chúng ta.
Một ít người đã nhận biết điều đó và đã đến với Ngài. Đó là những kẻ, qua lời êm dịu mà sắc bén như gươm của Ngài, qua những việc làm nhân từ của Ngài, các phép lạ, những việc cho kẻ chết sống lại, tỏ rõ vinh quang Thiên Chúa, hoặc qua chứng từ của vị tiền hô, đã nhận ra Thánh Thần của Chúa, Đấng chạm đến nơi sâu thẳm lòng họ và họ có đủ lòng khiêm tốn và khó nghèo để mở lòng ra tôn thờ Ngài. Như thế họ là những người được vững mạnh trong đức tin và nhìn nhận Đức Giêsu ở trong Chúa Cha và Chúa Cha ở trong Ngài.
Thứ bảy Tuần V Mùa Chay
Chúng ta phải làm gì đây?
Các thượng tế và biệt phái ra lệnh bắt Đức Giêsu. Họ ganh ghét vì tất cả những gì xảy ra sau khi Đức Giêsu cho ông Lagiarô sống lại. Rất nhiều người đã tin theo Đức Giêsu.
Vị Thượng Tế nói ‘tiên tri’ rằng thà một người chết cho toàn dân được nhờ. Thực ra chưa đến lúc quân Lamã lo lắng về người do thái, như được minh chứng trong cuộc xét xử Đức Giêsu: Quan tổng trấn miền Giuđêa không quan tâm nhiều đến sự việc Đức Giêsu tự xưng là Vua dân Do Thái. Ông đã truyền lệnh cho đóng tấm bảng trên đầu thập giá ghi rằng: ‘Vua dân Do thái’.
30 năm sau, lời tiên tri của Caipha có ý nghĩa thực sự, khi mà quân Lamã đến phân tán toàn dân đi khắp nơi và phá hủy đền thờ.
Nhưng Đức Giêsu không phải là một mối nguy! Ngài chết cho dân của Ngài, để quy tụ trong một thân thể những con cái Thiên Chúa tản mác. Trước khi chết, Ngài đã xin Cha cho tất cả được nên một như Ngài ở trong Cha.
Nhiều người tìm kiếm Đức Giêsu trong dịp lễ Vượt Qua. Họ hỏi nhau: ‘Ngài có đến dự Lễ không?’ Chắc chắn Đức Giêsu đến tham dự Lễ Vượt Qua, bởi lẽ, không có ngài, lễ Vượt Qua không mang ý nghĩa sâu xa.
Cũng thế, trong cuộc đời chúng ta, một lễ Vượt Qua vắng bóng Đức Giêsu Kitô, không có ý nghĩa gì cả. Hôm nay chúng ta cần phải đặt ra cho mình những câu hỏi của các thượng tế và biệt phái xưa: ‘Chúng ta phải làm gì đây? Người này đã làm quá nhiều dấu lạ?’
Còn chúng ta, chúng ta muốn Đức Kitô làm gì cho cuộc đời mình?
Trong những ngày cuối cùng trước tuần khổ nạn, Giáo Hội thúc đẩy chúng ta, bằng một niềm tin yêu thương tròn đầy, liên kết với Đấng mà Chúa Cha đã thánh hiến và sai đến gian trần.
Lm. Phêrô Phạm Ngọc Lê