Suy niệm Chúa Nhật 29 thường niên A - Lm. Xuân Hy Vọng

Thứ tư - 18/10/2023 23:28 540

LO TRẢ CHO XÊ-DA-RÊ, MÀ CHƯA TRẢ CHO THIÊN CHÚA

Thưa quý ông bà và anh chị rất thân mến! Chúng ta thường nghe về sự tách biệt rõ ràng giữa Giáo Hội và chính thể xã hội nói riêng hoặc xã hội nói chung. Tách biệt ở đây không mang nghĩa tách rời, “mạnh người, người làm; mạnh tôi, tôi làm”, mà đúng hơn, vì vai trò và sứ mệnh của Giáo Hội và xã hội khác nhau, cho nên khác biệt là lẽ thường tình. Hơn nữa, Giáo Hội hiện diện trong xã hội, và xã hội diễn ra trong Giáo Hội. Giáo Hội thực hiện ơn gọi-sứ mệnh của mình là trở nên “muối men cho đời, ánh sáng cho trần gian”, thánh hoá, chỉ hướng xã hội khỏi bị sai lạc, lầm lỗi dựa trên các giá trị chung quy nhất: chân lý, hoà bình, bác ái, công bình, công ích, liên đới, hỗ trợ, nâng đỡ…Và xã hội tuy chi phối, ảnh hưởng đến Giáo Hội, nhưng cũng nên lưu tâm đến đường hướng, lập trường của Giáo Hội, mà mở lòng đón nhận, cộng tác, loan truyền và thực thi.

Mỗi khi được nghe và suy gẫm về đoạn Tin Mừng hôm nay, ai trong chúng ta cũng nằm lòng câu: “của Xê-da-rê thì hãy trả cho Xê-da-rê, còn của Thiên Chúa thì hãy trả cho Thiên Chúa” (x. Mt 22, 21), và thường được dạy rằng: với vai trò công dân, phải chu toàn bổn phận xã hội, và với vai trò tín hữu, phải chu toàn bổn phận với Thiên Chúa qua Giáo Hội và đời sống đức tin! Đây chính là trách nhiệm hai trong một của mỗi người Công Giáo chúng ta. Như bao nhiêu người bình thường khác, chúng ta phải gánh vác nghĩa vụ và thực thi bổn phận bản thân cho xã hội, thông qua việc tuân thủ pháp luật, hoàn thành trách nhiệm đóng thuế, đóng góp vào sự phồn vinh của xã hội, mà trong đó chúng ta là một thành viên. Nhưng hơn thế, với vai trò là người Công Giáo, chúng ta cũng phải chu toàn bổn phận đối với Thiên Chúa, cụ thể qua Giáo Hội và Giáo phận nói chung, giáo xứ nói riêng bằng đời sống đức tin, yêu thương và thứ tha.

Nói cho cùng, Xê-da-rê hoặc xã hội và những gì được cho là thuộc về Xê-da-rê hay xã hội cũng nhờ vào sự yêu thương, quan phòng, trao ban của Thiên Chúa mà thôi. Vì lẽ Xê-da-rê hay xã hội không thể tự hiện hữu được, mà phải được tạo dựng, được kiến tạo như bao loài thụ tạo khác. Cho nên, theo nghĩa rộng, tất cả những bổn phận, trách nhiệm, nghĩa vụ đối với xã hội, cũng là đối với Đấng đã tạo ra, ân phát xã hội cho con người chúng ta. Gia đình, xã hội, tất cả mối tương quan xung quanh con người là ân sủng của Thiên Chúa. Tuy nhiên, theo nghĩa đặc thù của xã hội, là một thành viên trong tổng thể liên đới ấy, chúng ta phải biết cộng tác, tuân thủ, đóng góp, dựng xây và chu toàn mọi điều chính trực, đúng đắn, phục vụ cho thiện ích chung, mà nó không bao giờ được đối nghịch với lương tâm chân chính, tốt lành, và nhất là không trái ngược với đức tin, luân lý, trách vụ đối với Thiên Chúa qua Giáo Hội.

Cứ qua mỗi thời, chúng ta lại tốn nhiều công sức, tốn biết bao giấy mực, chữ nghĩa về các sự việc trên, nhưng điều cốt lõi của sứ điệp Tin Mừng hôm nay vẫn mở ngõ, vẫn chưa được thực thi một cách nghiêm túc với cả lòng yêu thương tận tuỵ! Đặc biệt, trong thế giới được mệnh danh là “ngôi làng toàn cầu”, “ngôi nhà chung” hẳn đã kết nối chúng ta gần nhau hơn, trở nên láng giềng hàng xóm thân thiết với nhau hơn; nhưng thật buồn khi đối mặt với thực tế, chúng ta chưa thật sự trở thành anh chị em tốt của nhau (x. Đức Giáo Hoàng Phan-xi-cô, Thông điệp Fratelli Tutti số 12). Mặc khác, chúng ta hết lòng hết sức đóng góp, chu toàn mọi sự cho xã hội, có thể nói đã “trả những gì của Xê-da-rê cho Xê-da-rê” (x. Mt 22, 21), nhưng chúng ta chưa một lòng một dạ sống đời bác ái, thực thi mệnh lệnh yêu thương, tha thứ, và sống đức tin theo cách thức Chúa muốn, như vậy chưa có thể nói: chúng ta “đã hay đang trả lại những gì thuộc về Thiên Chúa” được (x. Mt 22, 21). Đáng buồn hơn, chúng ta lo làm ăn, tích góp vật chất hầu có đuọc một cuộc sống xã hội sung túc, nhưng lại lơ là trong việc đạo đức, yêu thương, tha thứ, thực hiện sứ mệnh Chúa truyền. Hơn nữa, chúng ta cổ vũ cho các giá trị tinh thần cao quý, nhưng chẳng buồn thực thi; hoặc nếu có thực thiện đi chăng nữa, thì cũng chỉ là phục vụ cho tư lợi, đáp ứng sự tiện lợi, tiện nghi và thoải mái cho bản thân! Chúng ta đang “nai lưng trả lại những gì thuộc về Xê-da-rê, nhưng lại lơ là trong việc hoàn trả những gì thuộc Thiên Chúa”. Lo trao trả cho xã hội, nhưng hoạ hiếm hoàn trả cho Thiên Chúa. Nói một cách đơn giản, chúng ta lo việc trần thế, xã hội, việc “Xê-da-rê”, mà quên mất ơn gọi-sứ mệnh thực thi và chu toàn bổn phận trong đời sống đức tin đối với Chúa cũng như Giáo Hội - hiền thê của Người. Chúng ta nên học nơi giáo đoàn Thê-xa-lô-ni-ka qua thư của Thánh Phao-lô. Ngài đã thổ lộ sự tin tưởng, liên lỉ cầu nguyện của mình đối với đời sống đạo-làm chứng nơi các tín hữu tại Thê-xa-lô-ni-ka: “Tôi nhớ đến sự nghiệp của lòng tin, công việc của lòng bác ái, sự vững lòng trông cậy của anh em vào Đức Giêsu Kitô, Chúa chúng ta, trước mặt Thiên Chúa là Cha chúng ta” (1Tx 1, 3). Như lời Thánh nhân bộc bạch, chúng ta có thể nhận thấy giáo đoàn Thê-xa-lô-ni-ka đã hết lòng sống đạo, nêu cao gương sáng nơi đức tin-đức cậy-đức mến, và họ nhiệt tâm chu toàn, thực thi bổn phận đối với Thiên Chúa. Một khi, họ hăng hái, nhiệt thành sống giới răn bác ái (mến Chúa yêu người) như vậy thì chắc hẳn họ đang nỗ lực xây dựng cộng đồng liên đới, đang góp sức chung tay kiến tạo một xã hội tốt đẹp, dựa trên mọi giá trị thiêng liêng, luân lý mà họ được lãnh hội từ Tin Mừng, cũng như các giá trị thiện lành nơi xã hội. Do đó, họ đã sống “những gì của Xê-da-rê thì trả lại cho Xê-da-rê, những gì của Thiên Chúa thì trả lại cho Thiên Chúa” (x. Mt 22, 21). Nói đúng hơn, khi tôi ý thức bổn phận “trả lại cho Thiên Chúa tất cả những gì thuộc về Người” thì lúc ấy, tôi cũng đang trong tâm thế và hành động “hoàn trả cho Xê-da-rê cái gì của Xê-da-rê”.

Dẫu biết rằng chúng ta có cố công “trả lại những gì của Thiên Chúa”, thì chẳng thể nào trả hết được. Nhưng thiết nghĩ, Chúa biết rõ thân phận yếu hèn, giới hạn của con người chúng ta trong vai trò công dân hay vai trò tín hữu, nên có lẽ Người không bắt chúng ta trả hết như bài hát “trả hết trả hết cho người” đâu! Đúng hơn, Người mong muốn chúng ta luôn sống biết ơn, tri ân, cảm tạ, và cố gắng nỗ lực thực thi giới răn yêu thương với lòng khoan dung, tha thứ, biết “xót thương như Cha trên trời là Đấng thương xót” (x. Lc 6, 36). Ngoài ra, Chúa cũng muốn chúng ta chu toàn bổn phận đối với tha nhân, đối với gia đình, cộng đoàn, xã hội như đã được tóm gọn trong giới răn yêu thương “tuy hai mà một, tuy một mà hai” (mến Chúa, yêu người), bao hàm cả trách nhiệm, bổn phận thực thi luật lệ dân sự, quy định xã hội, nhưng không nhu nhược trước một bộ phận chuyên quyền, một nhóm lợi ích cá nhân, một chính thể suy đồi, một triết thuyết ma mị nào mà họ tự cho là đại diện của toàn thể xã hội nói chung! Vì quả thật, lời tiên tri của ngôn sứ I-sai-ah hàng ngàn năm về trước vẫn là chân lý, không mai một và không lỗi thời chút nào “Ta là Chúa, và chẳng còn chúa nào khác: ngoài Ta ra, không có Thiên Chúa nào nữa. Dù ngươi không biết Ta, Ta đã trang bị cho ngươi đầy đủ, để các kẻ từ đông sang tây nhận biết rằng ngoài Ta ra không có ai khác: Ta là Chúa, và chẳng có chúa nào khác” (Is 45, 5). Nơi gian trần, vua chúa, vương đế, nữ hoàng, hoặc bá vương hiện hữu, nhưng không có chúa nào khác ngoài một Đấng duy nhất, chính là Thiên Chúa đích thật, Người tác tạo muôn loài, muôn vật, kể cả “Xê-da-rê”, xã hội, và Người là Đấng ban sự sống.

Lạy Chúa, giữa đời biến động
Đời con như chiếc chong chóng quay quay.
Xoay theo chiều gió (mà) chẳng hay
Cất công thanh toán, tháng ngày cứ trôi
Của Xê-da-rê (con) trả rồi
Nhưng đối với Chúa, khất hồi nay mai!
Xin cho con biết miệt mài
Chu toàn bổn phận với Ngài, với “ta” (với nghĩa “tha nhân, xã hội”)
Một lòng hăng hái thiết tha
“Sống đời đẹp đạo” vang xa khắp miền. Amen!

Lm. Xuân Hy Vọng