Học hỏi Phúc âm: Chúa nhật 15 Thường niên năm A

1. Trong Tin Mừng Mát-thêu, chương 13 có gì đặc biệt? Chương này gồm mấy dụ ngôn? Những dụ ngôn này có gì giống nhau?
2. Đọc Mt 13,1-2. Đức Giêsu đang ở đâu? “Hôm ấy” là ngày nào? “Nhà” ở đây là nhà của ai? Đọc Mt 8,14-15; 12,46-50. Đức Giêsu nói với ai? Tại sao Ngài lại ngồi trong thuyền mà giảng dạy?
3. Dựa trên Mát-thêu chương 13, bạn thử đưa ra một định nghĩa của từ “dụ ngôn”. Có bao nhiêu từ “dụ ngôn” trong chương này?
4. Đọc Mt 13,3. Bạn biết gì về cách gieo hạt giống của người làm nông vùng Galilê?
5. Theo ý bạn, dụ ngôn “người gieo giống” nhấn mạnh đến người gieo, hạt giống hay đất gieo? Người gieo là ai? Hạt giống tượng trưng cho điều gì? Các loại đất tượng trưng cho ai?
6. Đọc Mt 13,4. Tâm hồn “vệ đường” có nét đặc biệt nào? Đọc Mt 13,19. Ai có thể coi là có tâm hồn “vệ đường”?
7. Đọc Mt 13,5-6. Đâu là những nguyên nhân khiến cây lúa bị héo? Tâm hồn “sỏi đá” có nét đặc biệt nào? Đọc Mt 13,20-21.
8. Đọc Mt 13,7.22. Tâm hồn “bụi gai” có nét đặc biệt nào? Bụi gai tượng trưng cho điều gì?
9. Đọc Mt 13,8.23. Tâm hồn “đất tốt” có nét đặc biệt nào khác với các tâm hồn kia?

GỢI Ý SUY NIỆM: Tôi nghĩ gì về mảnh đất của lòng tôi? Nó thuộc loại đất nào? Làm sao cải tạo mảnh đất của tâm hồn tôi để nó sinh nhiều hoa trái hơn?

PHẦN TRẢ LỜI

1. Chương 13 của Tin Mừng Mát-thêu là Bài Giảng thứ ba của Đức Giêsu, sau Bài Giảng trên Núi (chương 5-7) và Bài giảng về Truyền giáo (chương 10). Bài Giảng thứ ba gồm 7 dụ ngôn (người gieo giống, cỏ lùng, hạt cải, men, kho báu, ngọc quý và chiếc lưới). Các dụ ngôn này đều là những dụ ngôn về Nước Trời. Câu “Nước Trời ví như…” được nhắc lại nhiều lần (Mt 13,24.31.33.44.45.47).
2. Theo Mt 13,1-2 vào hôm ấy Đức Giêsu từ trong nhà đi ra ngồi bên Biển Hồ Galilê. Lối nói hôm ấy muốn nối kết chương 13 với hai chương 11 và 12 của Tin Mừng Mát-thêu. Trong hai chương này, ta thấy có phản ứng từ khước Đức Giêsu (Mt 11,20-24), cũng như có những xung đột gay gắt giữa nhóm Pharisêu với Ngài, thậm chí họ đã muốn giết Ngài (Mt 12,14). Chương 13 tiếp tục cho thấy những phản ứng trái chiều trước lời giảng của Đức Giêsu.

Nhà ở đây rất có thể là nhà của ông Simon Phêrô (xem Mt 8,14-15; 12,46-50; 13,1.36). Đức Giêsu nói với đám đông dân chúng tụ họp bên Ngài. Để tránh bị đám đông chen lấn, Ngài phải xuống ngồi trong một chiếc thuyền, chứ không ngồi trên bờ nữa, còn đám đông thì đứng trên bờ (Mt 13,2; x. Lc 5,1-3).

3. Trong chương 13 của Tin Mừng Mát-thêu, từ dụ ngôn nhắc 12 lần. Có thể nói dụ ngôn là những câu chuyện ngắn, gần gũi với đời thường của người Do-thái thời đó. Qua từng câu chuyện, từng dụ ngôn, Đức Giêsu mặc khải những chân lý về Nước Trời. Vì Nước Trời là một mầu nhiệm (Mt 13,11), nên Đức Giêsu phải dùng nhiều hình ảnh để trình bày cho đám đông dân chúng (Mt 13,34-35). Đối với ai biết mở lòng đón nhận, dụ ngôn sẽ giúp họ phần nào hiểu được mầu nhiệm (Mt 13,51). Còn đối với những ai cứng lòng từ khước, dụ ngôn lại trở thành một vật cản khiến họ không hiểu được mầu nhiệm Nước Trời (Mt 13,13-15).
4. Người nông dân ở Galilê có thể là chủ nhân của một mảnh đất, nhưng họ thường làm tá điền cho một địa chủ giàu có. Khi gieo hạt, họ bốc hạt giống từ bao và dùng tay gieo vãi hạt giống trên đất. Đất có thể đã được bừa trước và/hay sau khi gieo hạt. Nhìn chung đất ở Galilê khá tốt cho việc trồng trọt.
5.  Dụ ngôn Người gieo giống như ta thấy trong Tin Mừng Mát-thêu hiện nay thì nhấn mạnh đến những thái độ khác nhau của người nghe trước lời giảng của Đức Giêsu về Nước Trời. Dụ ngôn này không tập trung vào người gieo là Đức Giêsu, cũng không tập trung vào hạt giống là sứ điệp do Ngài rao giảng, nhưng tập trung vào những loại đất khác nhau là cách đón nhận của tâm hồn mỗi người nghe. Như vậy vấn đề ở đây không phải là về khả năng của người gieo hay chất lượng của hạt giống, mà là về chất lượng của đất, nghĩa là về tâm hồn của người đón nhận. Kết quả có hay không, nhiều hay ít, đều dựa vào thái độ của người nghe. Tâm hồn càng mềm mại, thanh thoát thì càng dễ đón nhận và sinh hoa trái phong phú.
6. “Có những hạt rơi xuống vệ đường, chim chóc đến ăn mất” (Mt 13,4). Theo Đức Giêsu giải thích ở Mt 13,19, hạng người có tâm hồn “vệ đường” là những ai “nghe mà không hiểu,” không phải vì họ kém hiểu biết, nhưng vì họ cố ý khép lòng, nên hạt giống là lời rao giảng của Đức Giêsu bị ác thần đến lấy mất. Chúng ta có thể coi những người nhóm Pharisêu thuộc hạng người này. Họ đã tố cáo Đức Giêsu là liên minh với quỷ (Mt 9,34; 12,24). Một số người ở các thành phố thuộc vùng Galilê cũng thuộc hạng người này vì họ đã không chịu hoán cải khi nghe Đức Giêsu (Mt 11,20-24). “Chim chóc” tượng trưng cho ác thần đến cướp mất hạt giống đã gieo (x. 2 Cr 4,4).
7. “Có những hạt rơi trên sỏi đá, chỗ không có nhiều đất…” (Mt 13,5-6). Chỉ một chút đất ẩm trên lớp sỏi đá cũng đủ làm nó mọc lên “ngay lập tức”. Tuy nhiên, khi nắng lên, nó bị khô cháy héo tàn, vì rễ không đủ sâu để hút nước. Đức Giêsu coi hạng người “sỏi đá” là những ai khi nghe thì “lập tức vui vẻ đón nhận”, nhưng vì người đó không bám rễ sâu, chỉ hứng khởi nhất thời, nên lúc gặp khó khăn thử thách thì họ “lập tức” vấp ngã (Mt 13,20-21). Đây là hình ảnh của những đám đông nồng nhiệt chạy theo Đức Giêsu khi Ngài thành công, nhưng họ mất hút vào những ngày cuối của đời Ngài (Mt 7,28; 9,33; 12,23). Họ không đủ sức để bền đỗ đi với Chúa trong cơn bách hại.
8. “Có những hạt rơi vào bụi gai, gai mọc lên làm nó chết nghẹt” (Mt 13,7). Hạng người “bụi gai” cũng nghe lời, đón nhận lời như hạng người “sỏi đá”, nhưng những lo âu thế tục và bả phú quý vinh hoa đã bóp nghẹt lời, khiến lời không sinh hoa trái (Mt 13,22). Đức Giêsu đã từng nhắc nhở các môn đệ về chuyện lo âu những sự đời này (Mt 6,25-34). Anh thanh niên giàu có cũng bỏ đi sau khi nghe Đức Giêsu đòi anh phải dứt bỏ toàn bộ của cải (Mt 19,16-22). Có thể xem anh này là hạng người “bụi gai”, gai là lòng dính bén vật chất đã khiến anh không thể buông bỏ mọi sự mà theo Đức Giêsu, dù anh có lòng muốn theo Ngài.
9. “Có những hạt rơi trên đất tốt, nên sinh hoa kết quả, hạt được gấp trăm, hạt được gấp sáu mươi, hạt được gấp ba mươi” (Mt 13,8). Người có tâm hồn “đất tốt” khác với ba hạng người trên ở điểm này: chỉ duy anh ta là người “nghe Lời và hiểu” (Mt 13,23). Còn những người khác “nghe Lời mà không hiểu” (Mt 13,19) hay nghe Lời mà lại không để cho Lời lớn lên (Mt 13,20.22). Nhưng ngay nơi những tâm hồn “đất tốt”, năng xuất cũng khác nhau: gấp trăm, gấp sáu mươi, hay gấp ba mươi. 

LỜI NGUYỆN

Giữa một thế giới mê đắm bạc tiền,

xin được sống nhẹ nhàng thanh thoát.

Giữa một thế giới lọc lừa dối trá,

xin được sống chân thật đơn sơ.

Giữa một thế giới trụy lạc đam mê,

xin được sống hồn nhiên thanh khiết.

Giữa một thế giới thù hận dửng dưng,

xin được chia sẻ yêu thương và hy vọng.

Lạy Chúa Giêsu mến thương,

xin dạy chúng con biết cách làm chứng cho Chúa giữa cuộc đời.

Xin giúp chúng con tìm ra những cách thức mới

để người ta tin và yêu Chúa.

Ước gì hơn hai tỉ Kitô hữu

giữ được vị mặn của muối và sức biến đổi của men,

để chúng con làm cho thế giới này mặn mà tình người,

và làm cho trần gian trở thành tấm bánh thơm ngon.

Chỉ mong Thiên Chúa Cha được tôn vinh

qua những việc tốt đẹp chúng con làm cho những người bé nhỏ.
 

Lm. Antôn Nguyễn Cao Siêu S.J.