Suy Niệm Thánh Vịnh 23. Lễ Các Thánh và 125 - Lm. Phêrô Phạm Ngọc Lê

Thứ tư - 24/10/2018 22:43 1427

Suy Niệm Thánh vịnh 23. Lễ Các Thánh
1 Thánh vịnh. Của vua Đa-vít.
            CHÚA làm chủ trái đất cùng muôn vật muôn loài,
            làm chủ hoàn cầu với toàn thể dân cư.
2          Nền trái đất, Người dựng trên biển cả,
            đặt vững vàng trên làn nước mênh mông.

3          Ai được lên núi CHÚA ?
            Ai được ở trong đền thánh của Người ?
4          Đó là kẻ tay sạch lòng thanh,
            chẳng mê theo ngẫu tượng, không thề gian thề dối.
5          Người ấy sẽ được CHÚA ban phúc lành,
            được Thiên Chúa cứu độ thưởng công xứng đáng.
6          Đây chính là dòng dõi những kẻ kiếm tìm Người,
            tìm thánh nhan Thiên Chúa nhà Gia-cóp.
7          Hỡi cửa đền, hãy cất cao lên,
            cao lên nữa, hỡi cửa đền cổ kính,
            để Đức Vua vinh hiển ngự vào.
8          Đức Vua vinh hiển đó là ai ?
            Là ĐỨC CHÚA mạnh mẽ oai hùng
            ĐỨC CHÚA oai hùng khi xuất trận.
9          Hỡi cửa đền, hãy cất cao lên,
            cao lên nữa, hỡi cửa đền cổ kính,
            để Đức Vua vinh hiển ngự vào.
10        Đức Vua vinh hiển đó là ai ?
            Là Chúa Tể càn khôn : chính Người là Đức Vua vinh hiển.

Ca khúc dành cho cuộc rước tôn vinh Thiên Chúa Đấng Tạo Hóa.
Đến trước cửa đền thánh, người ta tự nhủ:
-          Ai được vào?   Là người có tay sạch, lòng thanh, thành tín, công bình, tìm kiếm Thiên Chúa, không chạy theo ngẫu tượng.
Vinh quang tiến vào cung thánh. Đoàn rước, trong niềm hân hoan vui sướng, kêu mời các cửa hãy cất cao lên. Đấng ngự vào chính là Đức Vua, là Thiên Chúa, Chúa tể càn khôn.
Cùng Đọc Với Israel
Thánh vịnh về Vương Quyền mô tả đoàn rước tiến vào đền thánh…Chính Đức Chúa Thiên Chúa, Đấng tạo thành vũ trụ, là Đức Vua tiến vào ngự trị trong cung điện và thành phố của Ngài. Khi tung hô Chúa, Israel muốn Ngài cai trị, và xác quyết sự tuân phục của mình.
Nhưng Ngài cai trị thế nào? Ngay tại cửa đền thờ, ta nghe như một loại bài giáo lý: chính những cung cách tâm hồn của con người làm cho Thiên Chúa ngự trị. Có lòng thanh, tay sạch không nhúng vào âm mưu đen tối, lòng thanh thoát khỏi mọi ngẫu tượng, khỏi những gì không phải là Thiên Chúa, trung tín trong lời nói với kẻ cận thân, khao khát công bình và tìm kiếm Thiên Chúa. Đó là con người đang làm cho nước Thiên Chúa hiển trị nơi lòng mình và trong xã hội.
Về mặt văn chương, hãy lưu ý tính thi vị và sống động của bài thơ. Khi đoàn rước đến cửa đền thờ, một cuộc đối thoại diễn ra giữa đám đông muốn vào và những người giữ đền thờ bảo vệ tính thánh thiêng của nơi thánh này. Vì vậy nên đám đông, nhân vị hóa các cửa đền, ngõ lời trực tiếp với chúng: Cửa hỡi, hãy mở ra! Nhưng điều đáng kinh ngạc hơn đó là người ta không chỉ nói với các cánh cửa mở ra như lệ thường, nhưng bảo các cửa hãy ‘cất cao lên’. Đây là một cử chỉ tôn kính để nhấn mạnh đến sự vinh hiển của Đấng đang tiến vào.
Đức Vua vinh hiển đó là ai ? Là Chúa Tể càn khôn: chính Người là Đức Vua vinh hiển.

Cùng Đọc Với Đức Giêsu
Vào ngày gần kề cuộc khổ nạn của Ngài, Đức Giêsu đã thực hiện cách chính xác vai trò của Vị Vua được mô tả trong thánh vịnh. Khởi hành từ Bêtania cách Giêrusalem độ vài cây số, ngài đến gần thành Giêrusalem vào bên trong vòng đai đền thờ và được đám đông hoan hô: cuộc tiến vào hoàng vương, cuộc tiến vào thiên sai của ‘Con Vua Đavít, Vua Israel’ (Ga 12,13). Thánh Gioan tham dự ‘vinh quang chóng qua’ này, đã nói đến vương quyền của Đức Giêsu. Trước mặt Philatô, Đức Giêsu đòi cho mình tước vị này: Ta là Vua, nước Ta không thuộc về thế gian này, bởi Ta đến thế gian nhằm làm chứng cho sự thật (x.Ga 18,33.37). Và bản án được đóng trên đầu thập giá, ghi dòng chữ: ‘Giêsu Nagiarét, Vua dân Do Thái’ (Ga 19,19) nhấn mạnh đến ngai vàng, sự cao cả đích thực của Vua Vinh Hiển, chính là thập giá, nghĩa là tình yêu vô biên, tình yêu hiến tế của Ngài.
Một lần nữa chúng ta có thể đọc lại thánh vịnh này cùng với Đức Giêsu, vì không ai ngoài Ngài có thể sống thánh vịnh này cách đích thực. Như thể đoạn sách Cựu Ước này được viết cho riêng Ngài. ‘Ai được lên núi Chúa?’: ‘Chính Đức Giêsu, là người tay sạch lòng thanh, không mê theo ngẫu tượng thế gian này, không thề gian thề dối, chính Ngài là phúc lành và sự công bình của Thiên Chúa cứu độ, Ngài tìm kiếm dung nhan Chúa Cha suốt những đêm dài cầu nguyện…’chính Ngài là Chúa vinh hiển như thánh Phaolô đã viết trong thư 1 Côrintô (1 Cr 2,8).
Các cánh cửa nâng mình lên cao, (ngược lại với luật tự nhiên), gợi lên tính cách mầu nhiệm và thánh thiêng của việc Ngài sống lại và việc Ngài đi vào vĩnh viễn trong vinh quang. Vâng, chính Ngài là ‘Đấng mạnh mẽ oai hùng khi xuất trận’ bởi lẽ ‘Thiên Chúa sẽ đặt muôn loài dưới chân Đức Kitô, thù địch cuối cùng sẽ bị tiêu diệt là sự chết’ (1 Cr 15,25-27).

Cùng Đọc Với Người Thời Nay
Mỗi người chúng ta áp dụng thánh vịnh tùy theo hoàn cảnh mình.
Tự do của người kitô hữu khi đối diện với những điều của thiên nhiên. Thánh Phaolô đã áp dụng thánh vịnh này vào một vấn đề của thời đại Ngài: người ta có được ăn các thứ thịt dâng cúng cho các ngẫu thần? Ngài trả lời: ‘Những gì bán ngoài chợ, anh em cứ việc ăn, không cần phải đặt vấn đề lương tâm, bởi vì trái đất và muôn vật muôn loài trên trái đất đều là của Chúa’ (1 Cr 10,25-26 – Tv 23,1). Niềm tin vào Thiên Chúa là Đấng giải thoát. Chỉ duy mình Ngài là Thiên Chúa. Duy mình Ngài xứng đáng được mọi người tùng phục. Như người ta thường nói, có một sự ‘giải thiêng’ nào đó của vũ trụ, tương hợp hoàn toàn với sự thật của Thiên Chúa. Chúng ta luôn có nguy cơ thần thánh hóa cách lạm dụng những thực tại trần thế: những tập tục, những cấm kỵ tổ tiên truyền lại, những tập quán được xem như thánh thiêng trong khi chúng chỉ là những điều sót lại của những nền văn minh bản địa cổ xưa. Nhưng cái nguy hiểm nhất hiện nay chính là sự thần thánh hóa những ý thức hệ và những đường lối chính trị của chúng ta. Nói thật thế này: chẳng có phe hữu hay phe tả nào là ‘thánh thiêng’ cả; đó chỉ là những quan điểm của con người nhưng người ta lại thích tuyệt đối hóa chúng xem như là chúa tể.
Luân lý và đức tin. Người ta hay có khuynh hướng đối đầu hai thực tại trên. Thánh vịnh này nhắc ta một chân lý quan trọng mà Đức Giêsu thường lập đi lập lại. Đó là Thiên Chúa chờ đợi chúng ta sống ngay chính hơn là những lời chúc tụng trong các nghi lễ, hơn những lời tuyên tín, hơn những cử chỉ phụng vụ. Ý thức luân lý. Chúng ta sẽ được xét đoán về tình yêu (Mt 25, 31.46). Không phải những kẻ nói ‘Lạy Chúa, Lạy Chúa’ là sẽ được lên núi Chúa đâu (Mt 7,21), nhưng là những ‘kẻ tay sạch lòng thanh’, thực thi những bổn phận của mình. Với việc canh tân của cộng đồng trong phần phụng vụ ngay đầu mỗi thánh lễ có nghi thức sám hối. Ai dám đến gần Thiên Chúa? Kẻ đã được thanh tẩy khỏi mọi ô nhơ, kẻ đã quyết định chống lại tính ích kỷ của mình và mọi hình thức thờ ngẫu tượng. Như thế Thiên Chúa sẽ là bảo chứng cho phẩm giá con người và lương tâm. Khi nói ‘Nước Cha hiển trị’ là ta dấn thân làm tất cả để sống theo một số đòi hỏi của Chúa.
Các Thánh. Thánh vịnh này được hát (đọc) trong lễ Các Thánh. Ai được vào trong nơi thánh của Thiên Chúa, được lên trời? Đáp: tất cả những ai đã sống cuộc đời trần gian theo tiếng lương tâm và tình yêu chân thực. Lạy Chúa, xin cho con được xứng đáng với sự thánh thiện của Ngài, Đấng là Tình Yêu.

Noël Quesson, 50 Psaumes pour tous les jours, Tome I
Lm. Phêrô Phạm Ngọc Lê chuyển dịch

Suy Niệm Thánh vịnh 125

1 Ca khúc lên Đền.
            Khi CHÚA dẫn tù nhân Xi-on trở về,
            ta tưởng mình như giữa giấc mơ.
2          Vang vang ngoài miệng câu cười nói,
            rộn rã trên môi khúc nhạc mừng.
            Bấy giờ trong dân ngoại, người ta bàn tán :
            "Việc CHÚA làm cho họ, vĩ đại thay !"
3          Việc CHÚA làm cho ta, ôi vĩ đại !
            Ta thấy mình chan chứa một niềm vui.
4          Lạy CHÚA, xin dẫn tù nhân chúng con về,
          như mưa dẫn nước về suối cạn miền Nam.
5          Ai nghẹn ngào ra đi gieo giống,
            mùa gặt mai sau khấp khởi mừng.
6          Họ ra đi, đi mà nức nở, mang hạt giống vãi gieo ;
            lúc trở về, về reo hớn hở, vai nặng gánh lúa vàng.

Kỳ công của Chúa: giải thoát. Những gì đối với loài người là không thể, đều có thể đối với Thiên Chúa.
Khởi sự thực hiện: giải thoát những người bị lưu đày ở Babylon…
Loan báo và cầu xin sự giải thoát toàn diện và dứt khoát.

Cùng đọc với dân Ítraen
Đây là một Thánh vịnh lên đền. Là một phần của tổng hợp các bài ca mà người Do Thái hát khi hành hương về Giêrusalem. Những biểu thức (ra đi…đi…trở về…về..) gợi lên một cuộc rước lên Đền Thờ, có lẽ với những bó lúa vào dịp Lễ hội người ta dâng lên Thiên Chúa những hoa màu vừa mới thu hoạch. Lưu ý đến nhịp điệu được diễn tả qua cách dùng điệp ngữ, giống như bậc cấp người ta bước lên từng bước một: dẫn về… dẫn về, ta tưởng mình…. Ta thấy mình… ôi vĩ đại…vĩ đại thay. Mỗi khúc được xây trên một nhịp được gọi là bài ca than: câu thứ nhứt có ba dấu nhấn, và câu hai có hai dấu nhấn, giống như hơi thở của một người đang xúc động mạnh, sắp ngất:
Họ ra đi, đi mà nức nở / mang hạt giống vải gieo
Lúc trở về, về reo hớn hở / vai nặng gánh lúa vàng
Ý đầu tiên của Thánh vịnh này chính là ý của tác giả Thánh vịnh Do Thái đã đặt vào: cuộc trở về của các tù nhân, nhờ sắc chỉ Cyrô năm 538, sau gần 50 năm lưu đày Babylon. Biến cố lịch sử này là một biểu trưng không thể chối cải được: biểu trưng cho mọi hoàn cảnh vô vọng của con người, và chỉ mình Thiên Chúa mới có thể giải cứu. Những người được cứu cứ tưởng mình đang mơ và niềm vui bừng lên trong họ! Ngay cả dân ngoại cũng ngạc nhiên và cất lời ca tụng.
Để diễn tả một cách thi vị ý tưởng sự sống tái sinh sau cái chết, tác giả Thánh vịnh đã dùng hai hình ảnh: suối cạn trong hoang địa, dòng suối nước làm cho hoang địa Nêgéb nở hoa vào mùa xuân…và những mầm lúa bị chôn vùi trong đất làm nẩy sinh niềm vui mùa gặt hái.
Thông thường, ta lưu ý đến chiều kích cánh chung của lời cầu nguyện: ơn cứu độ đã khởi đầu nhưng chưa hoàn tất. Những người hành hương lên Giêrusalem, ca tụng sự giải cứu gồm bốn phương diện: vượt ra khỏi Ai Cập để chinh phục Đất Hứa, vượt ra khỏi Babylon lưu đày, vượt qua hiện tại của người hành hương để về với Thiên Chúa, vượt qua cánh chung của tất cả muôn dân nước vào ngày tận thế. Sự giải cứu đích thực chính là cuộc Vượt Qua của Chúa Giêsu.

Cùng Đọc Với Chúa Giêsu
Đặt những lời Thánh vịnh này nơi miệng Chúa Giêsu vào sáng ngày phục sinh: chính giây phút mà Ngài đang hưởng sự sống lại, đang cầu xin Chúa Cha hoàn tất công trình của Ngài bằng việc dẫn đưa những tù nhân từ cõi chết trở về.
Đây không chỉ là một tư tưởng đạo đức có tính nhất thời, vì chính Chúa Giêsu đã dùng hình ảnh hạt giống như biểu trưng của sự chết-sống lại (Ga 12,24). Và rất nhiều lần, Ngài nói đến việc Nước Trời đến như một mùa gặt (Mt 9,37; 13,30; 13,39; Mc 4,29; Ga 4,35) Dù ngủ hay thức, hạt lúa cứ mọc lên, Nước Thiên Chúa đến…
Bằng việc chết đi, bằng việc gieo hạt trong nước mắt, Đức Giêsu biết Ngài sẽ gặt hái, và yêu cầu các bạn hữu của Ngài hãy ở trong niềm vui của Ngài (Ga 16,22)

Cùng Đọc Với Người Thời Nay
Không ai có thể thay thế chúng ta để hiện thực hóa Thánh vịnh này, để trở nên xương thịt của chúng ta, để làm thành lời nguyện có tính cá biệt cao nhất, từ những hoàn cảnh riêng tư của mình.
Thiên Chúa Đấng cứu độ, Đấng giải thoát. Ta có tin thật thế không? Ta có tin rằng Thiên Chúa làm chủ cả những điều không thể? Những người sống sót trở về từ lưu đày, không dám tin vào chính họ, đối với họ đó là điều không thể tin được. Còn tôi? Đã xảy ra hoàn cảnh nào trong cuộc sống vợ chồng, cha mẹ mà tôi cảm như cùng đường… thất bại nào như điểm tận cùng… lỗi lầm nào như in khắc vào cuộc đời thường ngày của tôi, tang chế nào chấm dứt một cuộc sống… Niềm hy vọng kitô của chúng ta không phải là một điều lơ mơ cho rằng rồi thì mọi sự sẽ đâu vào đó, nhưng là một điều chắc chắn, chính Thiên Chúa thực hiện để cứu những gì hư mất: chính Thiên Chúa dẫn đưa những tù nhân về. Chính Ông Chủ Mùa gặt đang làm cho đồng lúa chín vàng (Mc 4,26-29)
Thiên Chúa muốn chúng ta cộng tác. Ơn cứu độ, theo một cách nhìn, là một ân huệ nhưng không. Và theo cách này, ta có thể nói mà không sợ sai rằng Ngài thực hiện không cần chúng ta, hoặc Ngài vượt lên trên mọi khả năng của chúng ta. Thế nhưng Ngài cũng dựng nên ta là những con người tự do: chúng ta không phải là những con rối được Ngài điều khiển từ xa. Thánh vịnh này cho thấy cả một chương trình hành động, trách nhiệm: ai gieo trong lệ sầu sẽ gặt trong hân hoan: phải làm hết khả năng để biến đổi tình trạng chết của ta thành sự giải thoát. Hạt gieo xuống tưởng chừng mất đi, và nhất là trong những vùng đói kém, có thể nói được là những người đi gieo đang hy sinh hạt lúa, họ mất nó trong một thời gian nhất định, họ không có gì để ăn: quả thật là điều đáng khóc.
Vai trò tích cực của thập giá. Sự cộng tác của ta vào ơn cứu độ, cách chúng ta gieo hạt, chính là chấp nhận chết như hạt lúa, thối đi để sinh nhiều bông hạt. Ta sống những thử thách của ta như là những thông hiệp vào thập giá Đức Giêsu. Hình ảnh hạt mầm giúp gợi ý cho ta: truớc hết phải bị đè bẹp, chôn vùi… rồi mới đến những bó lúa, những gié lúa no sữa.
Ý chủ đạo trong Thánh vịnh này là niềm vui vỡ lỡ thành những trận cười vui ca.
Thế giới này chỉ mới là khởi đầu. Lần đầu khi đọc Thánh vịnh này, người ta rất ngạc nhiên khi thấy Thánh vịnh bắt đầu bằng sự phấn khởi: hai câu đầu tiên, sự giải cứu hầu như đã hoàn tất… nhưng rồi tại sao lại thấy hai câu gợi nhớ? Sự trở về của các tù nhân, cho dẫu là kỳ công nhưng vẫn là điều gì hết sức đặc biệt và mang sự thất vọng: sau những trận cười vui ca hát thì cuộc chiến đấu lại khởi đầu… Không thể nói cho đủ hết được: chỉ có sự sống lại mới có thể hoàn thành toàn vẹn lời hứa của Thiên Chúa. Cần phải chờ đợi, bằng cách đi gieo trong lệ, bằng cách biết rằng Nước Thiên Chúa (vinh quang tỏa rạng của Thiên Chúa) đang đến và mùa gặt đến. Hội Thánh biết rằng, như một kinh nghiệm cho mọi người, lệ sầu là hạt mầm của niềm vui.

Noël Quesson, 50 Psaumes pour tous les jours, Tome I
Lm. Phêrô Phạm Ngọc Lê chuyển dịch