Suy Niệm Thánh Vịnh 97 (CN 33 TN C) và Thánh vịnh 125 (Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam)

Thứ sáu - 15/11/2019 21:02 1009

Suy Niệm Thánh Vịnh 97 (Chúa Nhật 33 TN C)

1 Thánh vịnh.
            Hát lên mừng CHÚA một bài ca mới,
            vì Người đã thực hiện bao kỳ công.
            Người chiến thắng nhờ bàn tay hùng mạnh,
            nhờ cánh tay chí thánh của Người.
2          CHÚA đã biểu dương ơn Người cứu độ,
            mặc khải đức công chính của Người trước mặt chư dân ;
3          Người đã nhớ lại ân tình và tín nghĩa dành cho nhà Ít-ra-en.
            Toàn cõi đất này đã xem thấy
            ơn cứu độ của Thiên Chúa chúng ta.

4          Tung hô CHÚA, hỡi toàn thể địa cầu,
            mừng vui lên, reo hò đàn hát.
5          Đàn lên mừng CHÚA khúc hạc cầm dìu dặt,
            nương khúc hạc cầm réo rắt giọng ca.
6          Kèn thổi vang xen tiếng tù và,
            tung hô mừng CHÚA, vị Quân Vương !

7          Gầm vang lên, hỡi biển cả cùng muôn hải vật,
            địa cầu với toàn thể dân cư !
8          Sông lạch ơi, vỗ tay đi nào,
            đồi núi hỡi, reo mừng trước tôn nhan CHÚA.
9          Vì Người ngự đến xét xử trần gian,
            Người xét xử địa cầu theo đường công chính,
            xét xử muôn dân theo lẽ công bình.

Cùng Đọc Với Dân Israel
Đừng bao giờ quên rằng các Thánh vịnh chính là khát vọng và lời nguyện cầu của dân Israel. Đây là một Thánh vịnh vương quyền: mỗi năm một lần, vào dịp Lễ Lều (nhắc nhớ 40 năm hành trình trong sa mạc), tại Giêrusalem, người ta tổ chức Lễ hội trọng thể, không chỉ nơi Đền Thờ nhưng còn cả thành phố, vì người ta kết các ‘lều’ khắp nơi bằng những cành cây… Giêrusalem mừng Vua của mình. Điểm đặc biệt là Vị Vua không phải là một người nào đó trong dân, vì dòng tộc Đavít đã sụp đổ từ lâu, nhưng chính là Thiên Chúa. Thánh vịnh này là lời mời tham dự lễ hội với đỉnh cao là việc ‘tôn vinh đức vua’: Chúa ngự đến! tung hô mừng CHÚA, vị Quân Vương! Từ “Terouah” nguyên ngữ là tiếng hò la xung trận vào thời mà Đức Chúa dẫn đầu các đạo quân Israel chiến thắng địch thù…giờ đây là tiếng hò reo hân hoan hoà vang tiếng kèn, tiếng tù và, tiếng vỗ tay của đoàn dân phấn khởi.
Vì sao vui thế? Sáu động từ diễn tả hành động của Thiên Chúa. Năm động từ ở thời quá khứ hoàn thành, (vì trong ngôn ngữ do thái chỉ có hai thì, thì hoàn thành và thì chưa hoàn thành): vì Người đã thực hiện bao kỳ công. Người chiến thắng nhờ bàn tay hùng mạnh.   CHÚA đã mặc khải đức công chính của Người trước mặt chư dân ; Người đã nhớ lại ân tình và tín nghĩa dành cho nhà Ít-ra-en. Vì Người ngự đến. Và ở câu kết một động từ Người ngự đến xét xử trần gian ở thì chưa hoàn thành, được dịch sang thời tương lai trong tiếng pháp (hành động sau cùng này Thiên Chúa đã bắt đầu nhưng chưa hoàn thành). Đừng quên ý tưởng về phổ quát tính của Israel: ơn cứu độ (ân tình và tín nghĩa) mà chính Israel đã được ân ban…cũng sẽ nhằm cho muôn dân nước: Đức Vua mà dân Israel tung hô là Vua của mình cũng sẽ là Vua thống trị toàn thể nhân loại. Không phải quá đáng khi Thánh vịnh mời gọi toàn thể vũ trụ, sông núi biển khơi hãy hát lên mừng Thiên Chúa.

Cùng Đọc Với Đức Giêsu
Trước tiên đọc Thánh vịnh theo nghĩa đen như dân Israel đã làm, sau đó đọc Thánh vịnh dưới ánh sáng của Đức Giêsu Kitô…và ta có thể nói, đọc nhân danh Đức Giêsu Kitô, với những tình cảm và kinh nguyện như chính Ngài đã có trong sứ mạng thực thi thánh ý Chúa Cha.
Không phải ngẫu nhiên mà Hội thánh đọc Thánh vịnh này vào dịp Lễ Đức Mẹ Vô Nhiễm Nguyên Tội ngày 8 tháng 12, giữa Mùa Vọng, bởi vì sự kiện Trinh Thai là khởi đầu của tiến trình dẫn đến Noёl, Thiên Chúa cứu độ đến ở với con người. Vào Chúa Nhật thứ ba Mùa Vọng, ta hát Thánh vịnh của Isaia có cùng một chủ đề như Thánh vịnh này. “Đây chính là Thiên Chúa cứu độ tôi, tôi tin tưởng và không còn sợ hãi, bởi vì Đức Chúa là sức mạnh tôi, là Đấng tôi ca ngợi, chính Người cứu độ tôi…Hãy tạ ơn Đức Chúa, cầu khẩn danh Người, vĩ nghiệp của Người loan báo giữa muôn dân, và nhắc nhở: danh Người siêu việt. Đàn ca lên mừng Đức Chúa, vì Người đã thực hiện bao kỳ công; điều đó phải cho toàn cõi đất được tường. Dân Xion hãy reo hò mừng rỡ, vì giữa ngươi, Đức Thánh của Ítraen quả thật là vĩ đại!” (Isaia 12)
Chúa đến! Israel có lẽ không ngờ rằng việc Thiên Chúa đến lại được thực hiện theo cách thức như thế này. Noёl, lễ mừng Con Thiên Chúa đến gian trần trong thân phận con người. Ý tưởng của Thánh vịnh này cũng có trong Thánh vịnh 95, được hát mừng vào dịp lễ đêm Noёl.
Mạc khải Thiên Chúa tình yêu tín trung. Ngôi Lời nhập thể là biến cố lịch sử mạc khải cho thấy tình thương Thiên Chúa dành cho Israel và trải rộng trên mọi dân nước, nơi Đức Giêsu.
Giao Ước mới, giải thoát mới! Phải hát một ‘bài ca mới’ vì Thiên Chúa tái lập giao ước của Ngài: cử hành việc Thiên Chúa đến là một dấu chỉ, một bí tích. Khi người ta tôn vinh Thiên Chúa là Vua, không phải nhờ vậy mà ngài được mang tước vị Vua (bởi vì Ngài là vua từ muôn thuở) nhưng người ta hiện tại hóa vương quyền của ngài. Mừng lễ Noёl là làm cho việc Chúa đến được thực hiện ngay hôm nay.
Ơn cứu độ Ngài đã dành sẵn cho chư dân! Cụ già Simêon cũng đã ca tụng bằng những lời này… ‘vì chính mắt con được thấy ơn cứu độ Chúa đã dành sẵn cho muôn dân’ (Lc 2,30) và chính Đức Giêsu khi gần đến lễ Vượt Qua của Ngài cũng đã nói: ‘Tôi sẽ kéo mọi người đến với tôi’ (Ga 12,32)…Và Đức Giêsu không phải chỉ chết thay cho dân mà thôi, nhưng còn để quy tụ con cái Thiên Chúa đang tản mác khắp nơi về một mối (Ga 11,52). Viễn ảnh mang tính phổ quát kia sẽ được thực hiện trong Đức Kitô, giờ đây được loan báo trước trong niềm hy vọng của một dân tộc, đã dám lên tiếng mời gọi “toàn cõi đất…toàn thể địa cầu…toàn thể dân cư…cùng họp tiếng reo mừng Terouah: lễ hội hoàn vũ! Chúng ta cùng với mọi người hân hoan ca hát đến dự lễ hội, cùng chung một ngày, cùng một Thiên Chúa, cùng một Tình Yêu cứu độ mọi người.

Cùng Đọc Với Người Thời Nay
Đến lượt ta, đừng ngần ngại chi! Hãy mang các nhạc cụ đến và hãy trổi lên khúc tán tụng ca cùng với tiếng vỗ tay tung hô. Sao lại có những người đôi lúc ngạc nhiên vì giới trẻ ngày nay khi cử hành lễ hội diễn tả niềm vui bằng những tiếng động ồn ào? Có thời gian dành cho sự cầu nguyện trong thinh lặng. Có thời gian dành cho việc chiêm niệm. Nhưng cũng cần có thời gian cầu nguyện trong tiếng hoan ca tưng bừng.

Noël Quesson, 50 Psaumes pour tous les jours, Tome I
Lm. Phêrô Phạm Ngọc Lê chuyển dịch

Suy Niệm Thánh vịnh 125 (Lễ Các Thánh Tử Đạo Việt Nam)

1 Ca khúc lên Đền.
            Khi CHÚA dẫn tù nhân Xi-on trở về,
            ta tưởng mình như giữa giấc mơ.
2          Vang vang ngoài miệng câu cười nói,
            rộn rã trên môi khúc nhạc mừng.
            Bấy giờ trong dân ngoại, người ta bàn tán :
            "Việc CHÚA làm cho họ, vĩ đại thay !"
3          Việc CHÚA làm cho ta, ôi vĩ đại !
            Ta thấy mình chan chứa một niềm vui.
4          Lạy CHÚA, xin dẫn tù nhân chúng con về,
          như mưa dẫn nước về suối cạn miền Nam.
5          Ai nghẹn ngào ra đi gieo giống,
            mùa gặt mai sau khấp khởi mừng.
6          Họ ra đi, đi mà nức nở, mang hạt giống vãi gieo ;
            lúc trở về, về reo hớn hở, vai nặng gánh lúa vàng.

Kỳ công của Chúa: giải thoát. Những gì đối với loài người là không thể, đều có thể đối với Thiên Chúa.
Khởi sự thực hiện: giải thoát những người bị lưu đày ở Babylon…
Loan báo và cầu xin sự giải thoát toàn diện và dứt khoát.

Cùng đọc với dân Ítraen
Đây là một Thánh vịnh lên đền. Là một phần của tổng hợp các bài ca mà người Do Thái hát khi hành hương về Giêrusalem. Những biểu thức (ra đi…đi…trở về…về..) gợi lên một cuộc rước lên Đền Thờ, có lẽ với những bó lúa vào dịp Lễ hội người ta dâng lên Thiên Chúa những hoa màu vừa mới thu hoạch. Lưu ý đến nhịp điệu được diễn tả qua cách dùng điệp ngữ, giống như bậc cấp người ta bước lên từng bước một: dẫn về… dẫn về, ta tưởng mình…. Ta thấy mình… ôi vĩ đại…vĩ đại thay. Mỗi khúc được xây trên một nhịp được gọi là bài ca than: câu thứ nhứt có ba dấu nhấn, và câu hai có hai dấu nhấn, giống như hơi thở của một người đang xúc động mạnh, sắp ngất:
Họ ra đi, đi mà nức nở / mang hạt giống vải gieo
Lúc trở về, về reo hớn hở / vai nặng gánh lúa vàng
Ý đầu tiên của Thánh vịnh này chính là ý của tác giả Thánh vịnh Do Thái đã đặt vào: cuộc trở về của các tù nhân, nhờ sắc chỉ Cyrô năm 538, sau gần 50 năm lưu đày Babylon. Biến cố lịch sử này là một biểu trưng không thể chối cải được: biểu trưng cho mọi hoàn cảnh vô vọng của con người, và chỉ mình Thiên Chúa mới có thể giải cứu. Những người được cứu cứ tưởng mình đang mơ và niềm vui bừng lên trong họ! Ngay cả dân ngoại cũng ngạc nhiên và cất lời ca tụng.
Để diễn tả một cách thi vị ý tưởng sự sống tái sinh sau cái chết, tác giả Thánh vịnh đã dùng hai hình ảnh: suối cạn trong hoang địa, dòng suối nước làm cho hoang địa Nêgéb nở hoa vào mùa xuân…và những mầm lúa bị chôn vùi trong đất làm nẩy sinh niềm vui mùa gặt hái.
Thông thường, ta lưu ý đến chiều kích cánh chung của lời cầu nguyện: ơn cứu độ đã khởi đầu nhưng chưa hoàn tất. Những người hành hương lên Giêrusalem, ca tụng sự giải cứu gồm bốn phương diện: vượt ra khỏi Ai Cập để chinh phục Đất Hứa, vượt ra khỏi Babylon lưu đày, vượt qua hiện tại của người hành hương để về với Thiên Chúa, vượt qua cánh chung của tất cả muôn dân nước vào ngày tận thế. Sự giải cứu đích thực chính là cuộc Vượt Qua của Chúa Giêsu.
Cùng Đọc Với Chúa Giêsu
Đặt những lời Thánh vịnh này nơi miệng Chúa Giêsu vào sáng ngày phục sinh: chính giây phút mà Ngài đang hưởng sự sống lại, đang cầu xin Chúa Cha hoàn tất công trình của Ngài bằng việc dẫn đưa những tù nhân từ cõi chết trở về.
Đây không chỉ là một tư tưởng đạo đức có tính nhất thời, vì chính Chúa Giêsu đã dùng hình ảnh hạt giống như biểu trưng của sự chết-sống lại (Ga 12,24). Và rất nhiều lần, Ngài nói đến việc Nước Trời đến như một mùa gặt (Mt 9,37; 13,30; 13,39; Mc 4,29; Ga 4,35) Dù ngủ hay thức, hạt lúa cứ mọc lên, Nước Thiên Chúa đến…
Bằng việc chết đi, bằng việc gieo hạt trong nước mắt, Đức Giêsu biết Ngài sẽ gặt hái, và yêu cầu các bạn hữu của Ngài hãy ở trong niềm vui của Ngài (Ga 16,22)
Cùng Đọc Với Người Thời Nay
Không ai có thể thay thế chúng ta để hiện thực hóa Thánh vịnh này, để trở nên xương thịt của chúng ta, để làm thành lời nguyện có tính cá biệt cao nhất, từ những hoàn cảnh riêng tư của mình.
Thiên Chúa Đấng cứu độ, Đấng giải thoát. Ta có tin thật thế không? Ta có tin rằng Thiên Chúa làm chủ cả những điều không thể? Những người sống sót trở về từ lưu đày, không dám tin vào chính họ, đối với họ đó là điều không thể tin được. Còn tôi? Đã xảy ra hoàn cảnh nào trong cuộc sống vợ chồng, cha mẹ mà tôi cảm như cùng đường… thất bại nào như điểm tận cùng… lỗi lầm nào như in khắc vào cuộc đời thường ngày của tôi, tang chế nào chấm dứt một cuộc sống… Niềm hy vọng kitô của chúng ta không phải là một điều lơ mơ cho rằng rồi thì mọi sự sẽ đâu vào đó, nhưng là một điều chắc chắn, chính Thiên Chúa thực hiện để cứu những gì hư mất: chính Thiên Chúa dẫn đưa những tù nhân về. Chính Ông Chủ Mùa gặt đang làm cho đồng lúa chín vàng (Mc 4,26-29)
Thiên Chúa muốn chúng ta cộng tác. Ơn cứu độ, theo một cách nhìn, là một ân huệ nhưng không. Và theo cách này, ta có thể nói mà không sợ sai rằng Ngài thực hiện không cần chúng ta, hoặc Ngài vượt lên trên mọi khả năng của chúng ta. Thế nhưng Ngài cũng dựng nên ta là những con người tự do: chúng ta không phải là những con rối được Ngài điều khiển từ xa. Thánh vịnh này cho thấy cả một chương trình hành động, trách nhiệm: ai gieo trong lệ sầu sẽ gặt trong hân hoan: phải làm hết khả năng để biến đổi tình trạng chết của ta thành sự giải thoát. Hạt gieo xuống tưởng chừng mất đi, và nhất là trong những vùng đói kém, có thể nói được là những người đi gieo đang hy sinh hạt lúa, họ mất nó trong một thời gian nhất định, họ không có gì để ăn: quả thật là điều đáng khóc.
Vai trò tích cực của thập giá. Sự cộng tác của ta vào ơn cứu độ, cách chúng ta gieo hạt, chính là chấp nhận chết như hạt lúa, thối đi để sinh nhiều bông hạt. Ta sống những thử thách của ta như là những thông hiệp vào thập giá Đức Giêsu. Hình ảnh hạt mầm giúp gợi ý cho ta: truớc hết phải bị đè bẹp, chôn vùi… rồi mới đến những bó lúa, những gié lúa no sữa.
Ý chủ đạo trong Thánh vịnh này là niềm vui vỡ lỡ thành những trận cười vui ca.
Thế giới này chỉ mới là khởi đầu. Lần đầu khi đọc Thánh vịnh này, người ta rất ngạc nhiên khi thấy Thánh vịnh bắt đầu bằng sự phấn khởi: hai câu đầu tiên, sự giải cứu hầu như đã hoàn tất… nhưng rồi tại sao lại thấy hai câu gợi nhớ? Sự trở về của các tù nhân, cho dẫu là kỳ công nhưng vẫn là điều gì hết sức đặc biệt và mang sự thất vọng: sau những trận cười vui ca hát thì cuộc chiến đấu lại khởi đầu… Không thể nói cho đủ hết được: chỉ có sự sống lại mới có thể hoàn thành toàn vẹn lời hứa của Thiên Chúa. Cần phải chờ đợi, bằng cách đi gieo trong lệ, bằng cách biết rằng Nước Thiên Chúa (vinh quang tỏa rạng của Thiên Chúa) đang đến và mùa gặt đến. Hội Thánh biết rằng, như một kinh nghiệm cho mọi người, lệ sầu là hạt mầm của niềm vui.

Noël Quesson, 50 Psaumes pour tous les jours, Tome I
Lm. Phêrô Phạm Ngọc Lê chuyển dịch