THỰC HIỆN CHƯƠNG TRÌNH NGHỊ SỰ CỦA THIÊN CHÚA
Ai trong chúng ta đều biết khá rõ về một người mẹ với vóc dáng nhỏ nhắn, thấp bé, khuôn mặt đầy nếp nhăn nhưng đầy phúc hậu, đó chính là Mẹ Tê-rê-sa miền Cal-cút-ta. Mẹ đã nhận ra tiếng Chúa mời gọi thúc giục trở nên người thực hiện ‘chương trình nghị sự’ cứu độ của Ngài; mẹ từ giã quê hương, đến một nơi xa xôi, sống giữa người nghèo, giữa những con người cùng khổ, bất hạnh và bị bỏ rơi. Với ưu tiên người nghèo, cho người nghèo, dường như ai ai cũng gọi thánh nhân là mẹ của người nghèo giữa dòng đời trong thế kỷ XX. Hơn nữa, mẹ được cả thế giới biết tới với danh xưng thân thương đầy kính trọng: Mẹ Tê-rê-sa Cal-cút-ta. Và vì lẽ ấy mà chẳng mấy ai còn nhớ đến tên thật của mẹ do hai cụ thân sinh đặt từ thời ấu thơ An-nê Gon-xê Bô-ja-xiu (nguyên ngữ tiếng Al-ba-ni-a: Anjezë (Agnes) Gonxhe Bojaxhiu).
Mẹ Tê-rê-sa miền Cal-cút-ta đã theo sát bước chân Đức Giê-su, ưu tiên người nghèo trong ‘chương trình nghị sự’ như bài Tin Mừng hôm nay mà Thánh sử Lu-ca thuật lại một cách sống động: ‘Ngài đến Na-da-rét, nơi Ngài sinh trưởng, và theo thói quen của Ngài, thì ngày nghỉ lễ, Ngài vào hội đường. Ngài đứng dậy để đọc sách. Người ta trao cho Ngài sách tiên tri I-sai-a. Mở sách ra, Ngài gặp ngay đoạn chép rằng: “Thánh Thần Chúa ngự trên tôi, vì Chúa xức dầu cho tôi, sai tôi đi rao giảng Tin Mừng cho người nghèo khó, thuyên chữa những tâm hồn sám hối, loan truyền sự giải thoát cho kẻ bị giam cầm, cho người mù được trông thấy, trả tự do cho những kẻ bị áp bức, công bố năm hồng ân và ngày khen thưởng”.’ (Lc 4, 16-19). Như vậy, Đức Giê-su đến trần gian này không phải để thực hiện ý muốn riêng, hay kế hoạch của bản thân, mà trên hết thực hiện ‘chương trình nghị sự’ của Thiên Chúa Cha, cụ thể: rao giảng Tin Mừng cho người nghèo khó, chữa trị những tâm hồn sám hối, loan truyền giải thoát cho kẻ bị giam cầm, cho người mù được thấy, trả tự do cho kẻ bị áp bức, và công bố năm hồng ân, trao bao ơn thánh cho toàn dân. Nhưng ở đây, nếu được phép hỏi Chúa, chúng ta có thể hỏi: tại sao lại là người nghèo? Và người nghèo ở đây có phải chỉ nghèo tiền nghèo bạc, nghèo vật chất thôi không?
Nếu ngẫm suy thấu đáo, chúng ta sẽ dễ dàng nhận ra tư tưởng và đường lối của Chúa khác xa với chúng ta như lời ngôn sứ I-sa-ia từng phán truyền: “Trời cao hơn đất chừng nào, thì đường lối của Ta cũng cao hơn đường lối các ngươi chừng ấy” (Is 55, 9). Thực tế, chúng ta thường có xu hướng đánh giá người khác qua các biểu hiện bên ngoài, dựa trên quyền lực, tiền bạc và giàu sang. Người rủng rỉnh tiền bạc thì được yêu mến lưu tâm như ông bà ta có câu: ‘Bần cư chung thị vô nhân vấn, phú tại sơn lâm hữu khác tầm’ (nghĩa là: nghèo mà ở giữa phố chợ cũng chẳng ai thăm, còn giàu mà ở trên rừng trên núi vẫn có kẻ chịu khó tìm đến). Hay dân gian thường nói: thấy người sang bắt quàng làm họ. Miệng nhà giàu có gang có thép. Nén bạc đâm toạc tờ giấy…Còn nữa, người có chức có quyền lại được vị nể, trọng kính như ngôn ngữ bình dân thường rêu rao: lý kẻ mạnh bao giờ cũng thắng. Vì vậy, ít nhiều bị xã hội chi phối, chúng ta sống giữa đời rơi vào mộng mơ, ước muốn được giàu sang và quyền thế. Trong khi đó, Đức Giê-su lại đem Tin mừng đến cho những kẻ nghèo hèn. Ngoài ra, ngay bài giảng đầu tiên trên núi (x. Mt 5, 1-12), Ngài còn chúc phúc cho những người nghèo khó, đói khát, đau khổ và bị bách hại. Ở một đoạn khác, Ngài cất tiếng nói cùng Chúa Cha: “Lạy Cha là Chúa Tể trời đất, con xin ngợi khen Cha, vì Cha đã giấu không cho bậc khôn ngoan thông thái biết những điều này, nhưng lại mặc khải cho những người bé mọn” (Mt 11, 25). Biết bao nhiêu trình thuật, biến cố mà Thiên Chúa ưu tiên, thực hiện bao kỳ công nơi những ai nghèo hèn như hình ảnh Đa-vít nhỏ yếu, kém cỏi của một cậu bé chăn chiên, nhưng nhờ bàn tay oai hùng của Ngài đã chiến thắng tên khổng lồ Gô-li-át. Hơn thế, chỉ là một người thôn nữ Ma-ri-a, nhưng được chọn làm mẹ Thiên Chúa, làm mẹ Đấng Cứu Thế. Các mục đồng nghèo túng vất vả, các tông đồ chẳng có địa vị gì trong xã hội, nhưng được mời gọi, được diễm phúc đón nhận tin mừng và cộng tác vào việc rao truyền Phúc Âm. Dĩ nhiên, có vô vàn lý do vì sao Thiên Chúa lại dành phúc lành trước tiên cho những người khó nghèo, và hết mực yêu thương những ai bất hạnh (kể cả lý do mà chúng ta không thể thấu hiểu!); nhưng sở dĩ Ngài hành động như vậy có thể vì người giàu sang, quyền cao chức trọng thường hay cậy nhờ vào sức riêng, nên dễ sinh ra kiêu căng, ngạo mạn. Mà tự mãn thì chắc chắn sẽ bị Chúa loại trừ vì “Thiên Chúa chống lại kẻ kiêu ngạo, nhưng ban ơn cho kẻ khiêm nhường” (1Pr 5, 5), và trong kinh Mag-ni-fi-cát, Mẹ Ma-ri-a tán tụng “Chúa hạ bệ những ai quyền thế và nâng cao mọi kẻ khiêm nhường” (Lc 1, 52). Với cảm nghiệm sâu sắc về đường lối của Thiên Chúa, Thánh Giáo hoàng Grê-gô-ri-ô đã quả quyết: “Kiêu căng là dấu chỉ rõ ràng nhất của kẻ bị Chúa loại trừ”. Trái lại, người nghèo hèn, bất hạnh cảm nhận mình yếu đuối, thấp hèn, thiếu thốn, nên dễ đặt hết niềm tin tưởng, cậy trông, phó thác nơi Chúa, và biết đón nhận Tin Mừng, cùng được Chúa chúc phúc.
Theo lẽ thường tình, muốn cho nước đầy vào một chiếc ly/chiếc cốc, thì chắc hẳn chiếc ly/chiếc cốc đó phải còn trống. Tương tự, những ai kiêu căng chất chứa đầy dẫy tự phụ, tự mãn, tự cao trong lòng, thì còn chỗ đâu mà mời Chúa vào ngôi nhà tâm hồn, còn chỗ nào để ơn thánh rót đầy vào đời sống mình nữa! Trong khi đó người nghèo hèn và bất hạnh luôn cảm thấy tâm hồn mình trống để cho tình thương dạt dào của Chúa lấp đầy chứa chan. Mặc khác, người nghèo được ưu tiên hàng đầu trong ‘chương trình nghị sự’ của Thiên Chúa, không chỉ giới hạn nghèo về mặt của cải, vật chất, mà bao hàm cả những ai thiếu thốn tình thương, bị bỏ rơi, thiếu vắng sự quan tâm, chăm sóc, bị bỏ rơi, bị đẩy ra bên lề xã hội, thiếu thốn về trí lực, thể lực, tâm lực và nhất là nghèo nàn vì chưa được biết Chúa, chưa cảm nhận được tình yêu Chúa dành cho mình, v.v…Chính Mẹ Tê-rê-sa Cal-cút-ta đã từng nói: “Cái nghèo khổ nhất trên đời này là bị xua đuổi, không còn được ai đoái hoài đến nữa”. Với ước muốn nhân rộng thêm công việc sẻ chia với người nghèo, mẹ đã thành lập Hội dòng Thừa sai Bác ái với ước nguyện: “Thiên Chúa vẫn mãi yêu thương thế gian và Người sai chị em chúng ta ra đi biểu lộ tình yêu và lòng thương cảm của Người đối với người nghèo”.
Tắt một lời, Lời Chúa hôm nay kêu mời chúng ta hãy trở nên khí cụ tình yêu, trở nên đôi tay trìu mến, đôi mắt cảm thông, con tim sẻ chia, đôi chân ra đi đến với anh chị em trong sứ vụ riêng của mình (x. 1Cr 12, 27-28). Chúng ta được kêu mời lắng nghe Lời Chúa (x. Nkm 8, 8), sống bác ái cụ thể (chứ không chỉ trong tâm trí, tư tưởng, lời nói suông), tiếp tục ‘chương trình nghị sự’ của Chúa, cùng sẵn sàng để Ngài thực hiện kế hoạch yêu thương của Ngài qua bàn tay, đôi chân, qua con người và cuộc sống chúng ta. Amen!
Lm. Xuân Hy Vọng